Çok kriteli karar verme yöntemlerini kullanarak OECD'ye üye ülkelerin sağlık göstergeleri ile değerlendirilmesi

Abstract

Bireylerin yaşamlarını mutlu olarak sürdürebilmelerindeki en önemli etken "sağlıklı olma" durumudur. Sağlık hizmetleri bir ülkenin ekonomik ve sosyal açıdan refah ve kalkınma düzeyini belirleyen en temel unsurlarındandır. Devletler, hem ekonomik kalkınmayı sağlamak, hem de akılcı davranan sağlıklı bireyler yetiştirmek için sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılmasına ve iyileştirilmesine çalışmaktadır. Bir ülkede izlenen sağlık politikasının başarısının değerlendirilmesinde, sağlık hizmetleri ve toplumun sağlık düzeyi verilerine bakılması ve bunların yıllar bazında değişimlerinin incelenerek ülkeler arası kıyaslamalarının yapılması büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, OECD' ye üye ülkelerin sağlık göstergelerinden faydalanarak ülkelerin sıralanması ve Türkiye'nin ele alınan sağlık göstergeleri açından diğer ülkelerle karşılaştırılması amaçlanmaktadır. Bu amaçla, probleminin incelenmesinde kullanılacak sağlık göstergeleri değerlendirme kriterleri olarak ele alınmış ve karar sorununu iyi temsil edebilecek yeterlilikte ve tüm ülkeler arasındaki değişkenlikleri ortaya koyabilecek kapsamdaki verilerden türetilmiştir. Ülkelerin sağlık göstergelerine göre sıralanmasında ise birer çok kriterli karar verme aracı olan VIKOR ve TOPSİS yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmada OECD'ye üye olan 34 ülke; özel sektör, kamu ve kişi başına düşen sağlık harcamaları, doğum ve ölüm oranları, doktor, hemşire/ebe, yatak ve geliştirilmiş sanitasyon tesis sayıları gibi kriterlerin bütünleşik bir yapıda ele alınmasıyla sıralanmış ve diğer ülkelerle kıyaslanarak Türkiye'nin yeri tespit edilmiştir.