Antalya yöresi BOMBUS TERRESTRİS arısında mtDNA bakımından genetik çeşitliliğin ve filogenetik ilişkilerin araştırılması

Abstract

Tamamlanan bu tez projesinde, materyal olarak 5 farklı ticari firmadan, 3 farklı doğal alandan (Faselis, Termessos, Bayatbademler), 3 farklı yoğun seracılık bölgesinden (Aksu, Demre, Kumluca) ve 1 yayla seracılığının yeni başladığı alandan (Geyikbayırı-Sinan Değirmeni) 30'ar Bombus terrestris L. işçi arı örneği toplanmıştır. Tüm bireylerden Chelex-100 ve CTAB yöntemi kullanılarak DNA ekstraksiyonu yapılmış ve özgün primerler kullanılarak mtDNA CO1b (sitokromoksidaz Ib) ve Cytb (sitokrom b) gen bölgeleri PCR ile çoğaltılmıştır. Toplamda mtDNA CO1b gen bölgesine ait 180 adet ve mtDNA Cytb gen bölgesine ait 180 adet nükletotid dizisi üzerinden SNP haplotipler belirlenmiştir. Haplotip analizleri sonucunda 12 populasyonun genetik yapısı ve populasyonlar arası filogenetik ilişkiler ortaya çıkartılmıştır. Yapılan analizler sonucunda ticari firma ve seralara yakın doğal alanlardaki arı örneklerinin çalışılan gen bölgeleri bakımından yüksek benzerliğe sahip olduğu belirlenmiştir. Bu tespit, bitkisel üretimde polinasyon amacıyla seralarda kullanılan kolonilerden yakın çevreye gen akışının olduğunu işaret etmektedir. Farklı habitatlardan toplanan doğal populasyonların filogenetik ağaçta ticari ve sera bölgesi populasyonlarından farklı dalları teşkil etmesi kendilerine özgün genetik yapıları koruduğunu göstermektedir. Elde edilen sonuçlar, ticari kolonilerin kontrolsüz ve tedbirsiz kullanımının yakın zamanda orijinal B. terrestris gen kaynaklarına ciddi tehdit olacağını düşündürmektedir.