Duraklı açık süt sığırı barınaklarında kullanılan farklı altlık materyallerin hayvan konforu ve tercihi açısından karşılaştırılması

Abstract

Süt sığırı barınakları, içinde yaşayan hayvanların hareket etme durumlarına, barındırma yöntemlerine ve iklim koşullarına bağlı olarak farklı şekilde planlanırlar. Soğuk iklimler için uygun olan duraklı kapalı barınaklarda her hayvan için barınak içerisinde bir durak vardır ve inekler bu duraklarda bağlı olarak dururlar. Bu tip barınaklarda, hayvanların dinlenme, sağım, yemleme ve sulama işleri kendileri için ayrılmış bu duraklarda yapılır. Sıcak iklimlerde yapılan duraklı açık (serbest) barınaklarda ise barınak içerisinde her bir inek için bir durak planlanır ancak bu duraklarda inekler bağsız olarak dururlar. Bu tip barınaklarda yemleme, sulama ve sağım işlemleri barınak içinde ya da gezinme yerinde ayrı bir yerde planlanır. İnekler dinlenme yerinde planlanan durakları sadece yatarak dinlenmek için kullanırlar. Bu tip barınaklarda inekler duraklarda bağlı olmadığı için zamanlarının büyük bir kısmını gezinti alanında, geri kalan kısmını ise barınak içerisindeki servis yollarında veya duraklarda geçirirler. Bu nedenle duraklar sığır işletmelerinde oldukça önemli bir barınak elemanıdır. Ülkemizdeki süt sığırı barınaklarında genellikle durak tabanı beton malzemeden yapıldığından, hayvanlar bu tip sert zeminlerde yatmamakta ve çoğu zamanlarını ayakta durarak geçirmektedirler. Oysa durak tabanındaki altlık materyalin yumuşak malzemelerle yapılması durumunda ineklerin gün içerisinde ayakta kalma süreleri azalacak buna karşın duraklarda yatma süreleri artacaktır. Bu çalışma ile ineklerin gün içerisinde farklı durak materyalleri üzerinde ayakta dikilme ve yatma süreleri belirlenerek süt verimi üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışma süresince yapılan ölçüm, kayıt ve gözlemler sonunda elde edilen verilerin istatistiksel analizleri yapılarak farklı materyallerin tercih sürelerinin ve nedenlerinin materyalin yapısal özellikleri ile ilişkisi ve bu tercihlerin süt verimine olan etkisi arasında istatistiksel açıdan fark olup olmadığı belirlenmiştir. Çalışmada 5 farklı altlık malzemesi her biri 10 adet durakta olmak üzere toplam 50 durakta uygulanmıştır. Bir adet sert plastik, iki adet farklı özellikteki yumuşak plastik (yumuşak paspas ve kıvırcık paspas) ve tartan kauçuk altlık materyalleri 4 farklı uygulama şekli ile serbest durak tabanlarına yerleştirilmiştir. Daha sonra durak tabanlarına yerleştirilen farklı altlık malzemelerinin tercih durumları 6 ay boyunca her gün 24 saat yapılan ölçümler, gözlemler ve barınak içerisine yerleştirilen kameralarla kaydedilerek en fazla tercih edilen altlık materyali belirlenmiştir. Ayrıca serbest durak tabanında kullanılan 4 farklı altlık materyallerinin tercih zamanları ve kullanma süreleri beton zeminle kıyaslanmıştır. Yapılan kayıtlar ve gözlemler sonucunda, kullanılan 5 farklı altlık materyal arasında en fazla tercih edilen altlık materyalin yumuşak plastik olduğu (% 26), ve en az tercih edilen altlık materyalin ise beton (% 8) olduğu gözlenmiştir.