Spot piyasalarda geliştirilen teknik kuralların vadeli işlem piyasalarında uygulanabilirliğinin test edilmesi

Abstract

Son kırk yılda gelişmiş ülkelerde olduğu kadar gelişmekte olan ülkelerde de vadeli işlem piyasalarında üstün bir başarı görülmüştür. Vadeli işlem piyasaları gelişmekte olan ülkeler için yeni olmasına rağmen işlem hacmi yüksek bir hızla artmaktadır. Bu yüksek hızın büyük ölçüde nedeni vadeli işlemlerin piyasa katılımcılarına sağladığı kaldıraç avantajıdır. Vadeli işlemdeki marj sistemi yatırımcıların spot piyasada aldıkları pozisyonun benzerini, spot piyasada ihtiyaç duydukları yatırım miktarının küçük bir yüzdesiyle vadeli işlem piyasalarında alabilmelerine olanak verir. Bu da yatırımcıların vadeli piyasalarda spot piyasaya göre çok daha yüksek bir getiri elde edebilmeleri sağlar. Akademisyenlerin tüm eleştirilerine rağmen teknik analiz yatırım kararlarında piyasa oyuncuları tarafından hala kullanılmaktadır. Literatürde spot piyasalarda teknik işlem kurallarının performansını inceleyen çok sayıda çalışma mevcuttur. Ancak bu çalışmaların sonuçlarına veri süzgeçleme (data snooping) sorunu, spot piyasalarda açığa satışla ilgili kısıtlamalar ve yüksek işlem maliyetleri gibi nedenlerle şüpheyle yaklaşılmaktadır. Bu kısıtların üstesinden gelmeye çalışan bu araştırmada spot piyasa fiyatlarından geliştirilen teknik işlem kuralları CAPM (Sermaye Varlıklar Fiyatlama Modeli) tabanlı bir korunma oranı (hedge ratio) kullanılarak vadeli işlem sözleşmelerine uygulanmıştır. Beş gelişmiş piyasa (ABD, Birleşik Krallık, Avustralya, Almanya, Güney Kore) ve beş gelişmekte olan piyasanın (Çin, Hong Kong, Hindistan, Meksika, Türkiye) her birinden yirmi hissenin günsonu fiyat verileri kullanılmıştır. Yapay sinir ağları ve genetik algoritmalar gibi yapay zekâ teknikleriyle birlikte popüler teknik göstergeler kullanılarak her bir piyasadan seçilen hisseler ve hisse pörföyleri için al-sat sinyalleri üretilmiş ve bu işlem stratejilerinin performansı hesaplanıp karşılaştırılmıştır. Sonuçlar spot ve vadeli işlem piyasalarına eşit miktarlarda yatırım yapılmasına rağmen hem gelişmiş hem de gelişmekte olan piyasalarda vadeli işlem piyasalarına uygulanan stratejilerden elde edilen karın spot piyasalardakinden çok daha yüksek olduğunu göstermektedir. Ayrıca yapay zekâ stratejilerinin genel performansı klasik kurallara göre çok daha iyidir. Kuralların performansı portföylerde bireysel hisselerden çok daha stabildir. Ayrıca işlem kuralları gelişmekte olan piyasalarda gelişmiş olanlara göre daha iyi performans göstermektedir. Bulgular finansal piyasalardaki ileri işlem kurallarının geçerliliğini de desteklemektedir.