Yabancıların Türkiye’de ikamet ve seyahat hakkı

Abstract

1982 Anayasasının 10. maddesinde benimsenmiş olan eşitlik ilkesi, yerleşme ve seyahat özgürlüğünün düzenlendiği 23. maddeye de yansımıştır. Esasen Anayasanın bu maddesinde herkes ifadesi kullanılarak yabancı ile vatandaş arasında herhangi bir fark gözetilmediğine vurgu yapılmıştır. Yabancılar açısından yerleşme ve seyahat özgürlüğüne getirilecek sınırlamanın ise Anayasanın 16. maddesine göre, milletlerarası hukuka uygun olarak kanunla yapılması gerekmektedir. Anayasada, eşitlik ilkesi esas alınarak düzenlenmiş olan yerleşme ve seyahat özgürlüğüne sınırlama getiren temel düzenleme 04 Nisan 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunudur (YUKK). Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce konu Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahati Hakkında Kanunda (YİSHK) düzenlenmiş bulunmaktaydı. Ancak 1950 tarihli YİSHK günümüz koşullarında yetersiz kaldığı için eleştirilmekteydi. Bu eleştiriler ve uygulamanın ihtiyaçları da göz önünde tutularak hazırlanan YUKK yabancıların ikameti konusunda -ikamet türleri ve koşulları, ikamet süresinin uzatılması veya iptali gibi-, ayrıntılı hükümler içermektedir. Esasen YUKK hükümleri çerçevesinde yabancıların ikamet ve seyahat hakkı henüz monografik bir çalışmada incelenmediği için tez konusu olarak tercih edilmiştir. Böylelikle Türk hukuk literatürüne katkı sağlamak amaçlanmaktadır.