Serbest zaman egzersiz katılımı, öznel iyi oluş, öz-yeterlik : Lise öğrencileri üzerinde bir inceleme

Abstract

Bu araştırmanın birincil amacı lise öğrencilerinin cinsiyet, öğrenim görülen sınıf, akademik başarı durumlarına göre serbest zaman egzersiz katılımı, öznel iyi olma ve öz-yeterliklerini incelemektir. İkincil amacı ise serbest zaman egzersiz düzeylerine göre öznel iyi olma ve öz-yeterlikleri ve serbest zaman egzersiz katılımı, öznel iyi olma ve öz-yeterlikleri arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Araştırma Antalya ilinde Muratpaşa İlçesinde yer alan uygun/kazara örnekleme yöntemiyle seçilen Adem Tolunay Anadolu Lisesinden seçkisiz örnekleme yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen toplam 784 (Ortyaş=15.82±1.05) öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veriler "Serbest Zaman Egzersiz Anketi (SZEA)", "Öznel İyi Oluş Ölçeği (ÖİO) (Lise formu)", "Çocuklar İçin Öz-yeterlik Ölçeği (ÖZYÖ)", ve araştırmacı tarafından hazırlanan "Kişiler Bilgiler Formu" ile toplanmıştır. Verileri analiz etmek için tanımlayıcı istatistiklerden frekans (f), yüzde (%) hesaplanmıştır. Veriler normal dağılım göstermediği için istatistiksel işlemlerde ikili karşılaştırmalarda Mann Whitney U testi, çoklu karşılaştırmalarda Kruskall Wallis testi ve değişkenler arasındaki ilişkilerde Spearman Brown Korelasyon katsayısı teknikleri kullanılmıştır. Toplanan veriler, SPSS 18.0 paket programları kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre erkek öğrencilerin serbest zaman egzersiz katılımları, duygusal ve genel öz-yeterlikleri kız öğrencilere göre daha yüksek bulunmuştur. Öğrencilerin sınıf düzeyine göre serbest zaman egzersiz katılımı, öznel iyi olma, sosyal, duygusal ve genel öz-yeterlikleri anlamlı bir fark göstermemektedir. Akademik öz-yeterlikte ise 9. ve 10. Sınıfların akademik öz-yeterliği 12. Sınıftaki öğrencilere göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Akademik başarı durumuna göre öğrencilerin serbest zaman katılımı, öznel iyi olma, sosyal ve duygusal öz-yeterlikleri arasında anlamlı bir fark bulunmazken,akademik ve genel öz-yeterlikte anlamlı bir fark bulunmuştur. Serbest zaman egzersiz katılım düzeylerine göre, yeteri kadar aktif olmayan öğrencilerin öznel iyi olma, sosyal duygusal ve genel öz-yeterlikleri, orta düzeyde aktif ve aktif olan öğrencilere göre daha düşüktür.Orta düzeyde aktif olan öğrencilerin akademik öz-yeterlikler, yeteri kadar aktif olmayan ve aktif olan öğrencilere göre daha yüksektir.Öğrencilerin serbest zaman egzersiz katılımları ile akademik öz-yeterlikleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken, öznel iyi olma, sosyal, duygusal ve genel öz-yeterlikleri arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur.