Türkiye’de bölgesel rekabet gücünün ölçümü ve rekabetçiliğin göç üzerine etkisi

Abstract

Bölgesel rekabetçilik, bir bölgenin uzun dönemde sürdürülebilir bir şekilde iktisadi olarak diğer bölgelerden daha yüksek performans sergileme yetkinliğidir. Bölgeler arasındaki rekabet temel olarak yerleşiklere daha yüksek yaşam standartları sunulması; firmalar için ise üretkenliğin daha fazla olduğu bir iş yapma atmosferi sağlanması noktalarında gerçekleşmektedir. Bölgesel rekabetçiliğin bölgeler arası göç sürecine etkisi incelendiğinde, ilgili literatürde bu iki kavram arasında doğrudan bir ilişki kurulmadığı görülmektedir. Göç literatüründe, çalışmalar genel olarak gerçekleşen göçün bölgelerin rekabetçilik düzeylerine olan etkileri noktasında yoğunlaşmıştır. Ancak; literatürde sürecin gerçekleşme nedenlerini açıklayan hakim model olan Neoklasik göç teorisi ve bu teorinin uzantıları, göç etme kararının arkasındaki temel motivasyon faktörünün ekonomik ve sosyo-ekonomik karakteristiklere sahip olduklarını ileri sürmektedir. Çalışmanın öncelikli amacı 2008 ve 2013 yılları arasını kapsayan 6 yıllık zaman dilimi için Türkiye Düzey 2 bölgelerinin rekabetçilik düzeylerinin tespiti ve bölgelerin birbirleri arasında sınıflandırılmalarını sağlayan Bölgesel Rekabetçilik Endeksinin oluşturulmasıdır. Çalışmanın ikinci temel amacı ise bölgelerin rekabetçilik düzeyleri ile aldıkları göç miktarı arasındaki ilişki düzeyi ve bu ilişkinin doğasının tespitidir. Bu kapsamda bölgesel rekabetçilik seviyesinin farklı faktörlerini temsil eden göstergeler ve alınan göç miktarı arasındaki ilişkiyi inceleyen, 2008 ve 2013 yılları arası 6 yılı kapsayan panel veri analizinden elde edilen temel bulgu; alınan göç miktarının bölgelerin rekabetçilik düzeylerinden doğrudan etkilendiğidir. 2008 ve 2013 yılları için gerçekleştirilen coğrafi ağırlıklı regresyon tekniğinden elde edilen temel bulgu ise; rekabetçilik göstergeleri ve alınan göç miktarı arasındaki ilişkinin mekansal farklılıklar gösterdiği ve rekabetçilik düzeyinin alınan göç miktarını açıklama gücünün bölgeden bölgeye değiştiğidir.