Eğitimde etkili bir okul değişimi için okul liderliği : okul liderliğine ilişkin bir temellendirilmiş kuram çalışması

Abstract

Değişim "planlı ya da plansız bir biçimde bir sistemin (organizma, kişi ya da örgüt) bir süreç veya bir ortamın belli bir durumdan başka bir duruma geçirilmesi" olarak tanımlanabilir. Bu kavram eğitim sistemi içindeki en önemli temel taşlardan biri olan okul için de geçerlidir. Var olan değişim süreci içinde birer eğitim örgütü olan okulların kendini bu duruma adapte etmesi söz konusudur. Okul örgütü çevreyle sürekli etkileşimde bulunan birer açık sistemdir. Bu nedenle de çevrede meydana gelen değişmelere uyarlanmak için değişmek zorundadır. Değişim her örgütün varlığını devam ettirmesi için gerekli bir olgudur. Değişim olmadan bir örgütün uzun süre varlığını sürdürmesi mümkün değildir. Başarılı bir okul değişiminde etkili bir liderin varlığı ve uygulamaları oldukça önemlidir. Liderlik, belirli kişisel veya grup amaçlarını gerçekleştirmek için, bir kimsenin diğer kişilerin faaliyetlerini etkilemesi ve yönlendirmesi süreci olarak tanımlanabilir. Bu araştırmanın amacı temellendirilmiş kuram (the grounded theory) yöntemini kullanarak okulda başarılı bir değişim için okul liderlerinin rolü ve etkisinin incelenerek bir kuram geliştirilmesidir. Araştırmanın çalışma gurubunu Antalya İli Muratpaşa ve Kepez İlçeleri'ne görev yapan okul yöneticileri, öğretmenler ve okul aile birliği başkanları oluşturmuştur. Toplam 5 okulda 3 okul müdürü, 7 müdür yardımcısı, 2 okul ile birliği başkanı, 17 öğretmen olmak üzere toplam 29 kişiyle bireysel görüşme gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde içerik analizi ile be¬timsel analiz teknikleri kullanılmıştır. Bunun yanında sürekli karşılaştırmalı analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırmanının verileri için NVivo 10.00 programı kullanılmıştır. "Yaşanan değişim sürecinin okulda etkili bir şekilde uygulanmasında okul liderinin rolü ve etkisini nasıl bir kuram açıklayabilir?" sorusuna yanıt arama sürecinde birbiri içine geçmiş üç alt modele ulaşılmış ve nihayetinde okul değişim modeli ortaya çıkmıştır.