Türkiye’de tek parti’den çok partili hayata geçiş; Bir “söylem” Türk işçisi

Abstract

Tek Parti İktidarı döneminde 1946 yılında Cemiyetler Kanunu'nda yapılan değişiklikle işçi sınıfına sendika kurma hakkının tanınmasının yanı sıra çok partili yaşama geçilmede de demokratik bir adım atılmıştır. Ancak, sanayileşmenin ve örgütlenme hakkının Batı toplumlarındaki gibi sınıf çatışmalarına yol açmaması için de devlet çalışma yaşamını geleneksel olarak kendi denetiminde düzenlemek istemiştir. Devlet, yasa değişikliğinden sonra kurulan muhalif sendika ve yayın organlarını kapatmadan kısa bir süre önce de 23 Kasım 1946 tarihinde "Türk İşçisi" gazetesini çıkarmaya başlamıştır. Araştırmada, siyasi iktidarın Türk İşçisi ile yeni gelişen işçi sınıfı ve hareketini kendi egemen ideolojisi doğrultusunda yapılandırmaya çalıştığı ve toplumsal güç ilişkilerini incelenen metinlerdeki söylemler aracılığıyla yeniden ürettiği varsayılmıştır. Bu bağlamda Van Dijk'ın eleştirel söylem analizi yöntemi ile ideolojilerin, kültürel değerlerin ve toplumsal güç ilişkilerinin söylem aracılığıyla nasıl şekillendiği ve yeniden üretildiği test edilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucuna göre, "Türk İşçisi" haber seçiminde tarafsız davranmadığı, haberlerin sunumu ve dağıtımında dönemin egemen ideolojisinin üretimine katkıda bulunduğu tespit edilmiştir.