Pliyosen yaşlı kömürlü birimlerin (İstasyon mevkii-Ilgın, Konya) organik fasiyes özellikleri ve kömürlerin çevresel etkileri

Abstract

Çalışma alanı Konya'nın kuzey batısında Ilgın'ın kuzeyinde bulunmaktadır. Bu çalışma ile Ilgın kuzeyindeki kömürlü Pliyosen birimlerinin Organik Fasiyes özellikleri ile element içerikleri ve bunların çevresel etkileri incelenmiştir. Kömürlü birimlerdeki organik materyallerin karakterlerini saptamak için bölgede yapılan sondaj örneklerinden yararlanılmıştır. Çalışma alanının temelini Paleozoyik-Mesozoyik yaşlı birimler oluşturmaktadır. Bu birimler üzerinde bulunan Miyosen yaşlı Çiğil Formasyonunun litolojik içeriği çakıltaşı, kireçtaşı, kumtaşı, silttaşı, tüf, marn, çamurtaşı ardalanması ile yer yer merceksel ince linyit arabantlarından oluşmaktadır. Miyosen yaşlı Çiğil Formasyonu üzerinde uyumlu olarak Dursunlu Formasyonu bulunmaktadır. Bu birim beyaz, sarı, gri, yeşil, kırmızı renkli kumtaşı, silttaşı, kiltaşı, marn, çamurtaşı ve yer yer linyitli seviyeleri içermektedir. Formasyonun en üst seviyelerinde yer yer kumlu killer ve çamurtaşları gözlenmektedir. Dursunlu Formasyonundan alınan örneklerde toplam organik karbon (TOC) % 0,03-53,36 arasında değişmektedir. Hidrojen İndeksi (HI) 0-707 mgHC/TOC ve Oksijen İndeksi (OI) 33-1367 mgCO₂/gTOC aralığında değerlere sahiptir. Üretim indeksi (PI) 0,02-1 mgHC\gTOC değer aralığındadır. Elde edilen sonuçlara göre Pliyosen yaşlı Dursunlu Formasyonu C, CD, D organik fasiyeslerinde çökeldiği belirlenmiştir. KI-26 ve KI-30 sondajından alınan örneklerden ulaşılan değerlere göre element içerikleri incelenmiştir. Ulaşılan değerlere göre Swaine (1990)'de verilen Dünya kömürleri sınır değerleri ile karşılaştırıldığında ana elementlerden Ti'nin ve eser elementlerden Cs, Rb, Ta, Th, As, Nb, La, Ce, Pr, Nd, Sm'nin Dünya kömürlerine ait sınır değerlerini aştığı tespit edilmiştir. Çalışılan bölgede insan yerleşiminin yoğun olması nedeniyle As, Th, Cs, Ta, La, Ce, Pr elementlerinin yüksek olması çevre sağlığı üzerinde olumsuz etkiler gösterebilir.