Üst hakkı

Abstract

Başkasına ait bir arazinin altında veya üstünde bir bina (yapı) inşa etmek ya da arazi üzerinde mevcut olan bir binayı muhafaza etmek sureti ile söz konusu bina üzerinde hak sahibine ayrı mülkiyet hakkı veren üst hakkının, bir irtifak hakkı türü olarak ayrıntılı düzenlenmesi 23.11.1990 tarih ve 20704 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 14.11.1990 tarihli ve 3678 sayılı Kanunla gerçekleştirilmiştir. Ülkemizde sonraki yıllarda nüfusun hızla artması, kentleşme, turizm ve yatırım faaliyetlerinin çoğalması gibi etkenlerin sonucu olarak, özellikle kamu arazisinde kurulabilecek irtifak hakları ve üst hakkı olanakları tekrar önem kazanmıştır. Bu gelişmelerin sonucunda uygulamada artan sorunlar ve üst hakkına ilişkin netleştirilmesi gereken detayların da artmış olduğu görülmüştür. Bu sebeple üst hakkı özelinde, günümüzün pratik ihtiyaçlarına cevap verebilecek ve sorunlara çözüm önerici nitelikte çalışmaların yapılması faydalı olacaktır. Üst hakkı incelenirken, konuya özgülük anlamında sınırlı sayıda yazılmış olan doktora tezi ve akademik makaleden faydalanılmış; yargı kararları ve doktrinde savunulan görüşlere yer verilmiş; genelge ve talimatlar yürürlüğe koymak suretiyle, ülkemizdeki üst hakkı uygulamasına doğrudan etki eden Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün düzenlemelerine de değinilerek sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır. Çeşitli hukuk sistemlerinde farklı gelişim süreçleri izlemek sureti ile eski dönemlerden bu yana varlığını sürdüren üst hakkının, bu varlığının sürmesinde en önemli etken, üst hakkının hak sahibi kişilere tanımış olduğu, başkasına ait araziler üzerindeki yapıların mülkiyetine sahip olabilme imkanı ve bu imkanın toplumda mevcut birtakım ekonomik ve sosyal ihtiyaçları karşılayabilme özelliğidir. Artan talebe paralel olarak kıt ve değerli olan araziler, doğa ve turizm alanlarının değerlendirilmesinde alternatif bir yöntem olarak üst hakkının kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır.