III. Antiokhos’un hellenistik krallıklar ve Roma ile olan ilişkileri

Abstract

Makedonya Krallığı'nın Büyük İskender'in ölümüyle parçalanarak onun komutanları arasında paylaşılması; çok geçmeden kendi aralarında da mücadelelerin başlamasına neden olmuş ve MÖ. 281-187 yılları arası Seleukosların tarih sahnesinde en aktif rol aldıkları dönem olmuştur. III. Antiokhos, Suriye Krallığı'nın kendisine atalarından miras kalan bölgeler olarak gördüğü Küçük Asya ve Hellas topraklarını ele geçirerek kendisine rakip bırakmamak adına pekçok mücadelelere girmiştir. MÖ. 198 yılında Küçük Asya seferine çıkarak Trakya'ya ulaşması sonucu hem Hellenistik Krallıklar hem de Roma ile mücadele evresine girmiştir. III. Antiokhos Hellen kentlerinin özgürlüklerini korumak adına girdiği mücadelede Roma ile karşılaşmış ve Roma da ilk olarak Seleukoslara Hellas ve Küçük Asya'yı boşaltma uyarısında bulunmuştur. Bunu dikkate almayan III. Antiokhos ile de MÖ. 191'de savaşa girerek kralın yenilgisinin ardından onun Hellas'ı boşaltmasına neden olmuştur. Romalılar bu tarz agresif politikalara devam eden III. Antiokhos'u uyarmasına rağmen bunu önemsemeyen Seleukos kralını Küçük Asya'ya girip Magnesia'ya kadar takip ederek MÖ. 190 yılındaki Magnesia Muharebesi'yle Seleukoslara ağır bir darbe vurmuşlardır. Ardından III. Antiokhos, Seleukoslar açısından son derece ağır koşullar içeren ve Hellas ve Küçük Asya topraklarından vazgeçmesi belirtilen Apameia Anlaşması'nı (MÖ. 188) imzalamak zorunda bırakılmıştır. Bu anlaşma ile Seleukos kralı Küçük Asya üzerindeki topraklarından vazgeçmiştir. Bu topraklar Rhodos ve Pergamon Krallığı arasında paylaştırılmış, III. Antiokhos Toros'un ötesine ve Suriye'ye çekilmek zorunda kalmıştır. Bu anlaşmadan bir yıl sonra Partlar üzerine bir sefer düzenlediği sırada Zeus Tapınağı'nı yağmalaması sonucu tapınakta öldürülmüştür. Bundan sonraki süreçte Seleukos Krallığı gerileme dönemine girmiş ve MÖ. 63 yılında Suriye, Roma eyaleti haline getirilmiştir.