Osmanlı İmparatorluğu’nda Yemen’de Zeydi İmam Yahya’nın isyanı

Abstract

İmam Yahya h. 1286 yılında Yemen'in San'a şehrinde dünyaya gelmiştir. İlk eğitimini babası İmam Mansur'un yanında aldıktan sonra Yemen'in farklı bölgelerinde dönemin hatırı sayılır isimlerinden dersler almaya devam etmiştir. Meşhur âlimlerin gözetiminde eğitimini tamamlayan Yahya babasının vefatının ardından 1904 senesinde resmen Yemen'in yeni Zeydi imamı olmuştur. İmam unvanını alarak dinî ve siyasî bir hüviyet kazanan Yahya, bu tarihten itibaren siyaset sahnesinde oldukça etken bir rol oynamaya başlamıştır. İmamete geçmesinin ardından ilk iş olarak, hasım ilan ettiği Osmanlılara karşı direniş başlatmıştır. 1904-1905 senesindeki bu ilk girişimin ardından 1910 senesi sonlarında ikinci kez Osmanlı Hükümeti'ne karşı isyan teşebbüsünde bulunacaktır. Osmanlılara karşı gerçekleştirilen bu isyanı nedeniyle Osmanlı kuvvetleri ve İmam Yahya taraftarları arasında geçen uzun müsademelerin ardından Osmanlı İmparatorluğu ile İmam Yahya anlaşma masasına oturmuşlar ve 1911 senesi Ekim ayı itibariyle De'ân Anlaşması imzalanmıştır. İmzalanan bu anlaşma ile kısa vadede İmam Yahya'nın Osmanlı idaresi ile olan meselesi sonuca bağlanmakla birlikte Yemen'deki karışık durum mevcudiyetini bir müddet daha sürdürmeye devam etmiştir. De'ân barışının ardından yaşanan süreçte, İmam Yahya Birinci Cihan Savaşı esnasında Yemen'deki Osmanlı muhalifi yapılanmalara dahil olmamış ve Osmanlı hükümdarına olan bağlılığını muhafaza etmiştir. Mondros Mütârekesi'nin neticesinde ise İmam Yahya kesin olarak Yemen'in kuzey bölgelerinin idaresini ele geçirmiştir