İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının örgütsel güven ve iş tatminine etkisi : Alanya’da konaklama işletmeleri üzerine bir araştırma

Abstract

Bu tez çalışması, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının örgütsel sonuçlara olan yansımalarını incelemek üzere gerçekleştirilmiştir. Örgütsel sonuçlar olarak, olumlu bir işletme ortamına zemin hazırlayan örgütsel güven ve iş tatmini kavramları ele alınmıştır. Bu bağlamda çalışmanın birinci amacı, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının örgütsel güven ve iş tatminine olan etkisini ortaya koymaktır. Tez çalışmasının bir diğer amacı da iş kazaları konusundaki dışsal odaklılığın örgütsel güven ve iş tatminine olan etkisini incelemektir. Daha kapsamlı bir ifadeyle çalışmanın ikinci amacı, iş kazalarını şans, kader gibi faktörlere bağlayıp bu kazaların önlenemeyeceğini kabul eden bir düşünce yapısının, bireyin örgütsel güven ve iş tatminine olan etkisini belirlemektir. Tez çalışması, 14 ayrı konaklama işletmesinde çalışmakta olan 734 işgörenin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplamak için anket tekniği kullanılmıştır. Anket formları aracılığı ile toplanan veriler, istatistik paket programı yardımıyla analizlere tabi tutulmuştur. Öncelikli olarak katılımcıların farklı özelliklerine göre genel profilleri belirlenmiştir. Daha sonra t-testi ve ANOVA analizi aracılığı ile katılımcıların farklı özelliklerine göre araştırma kapsamında yer alan değişkenler incelenmiştir. Ortaya konan korelasyon analizi sonucunda, iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları ile örgütsel güven boyutları ve iş tatmini arasında olumlu yönde anlamlı ilişkiler olduğu saptanmıştır. Ayrıca iş kazaları konusundaki dışsal odaklılık ile örgütsel güven boyutları arasında negatif yönlü anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmiştir. İş kazaları konusundaki dışsal odaklılık ile iş tatmini arasında ise anlamlı bir ilişkinin olmadığı saptanmıştır. Çalışmanın temel amaçları doğrultusunda ortaya konan çoklu regresyon analizleri sonucunda, katılımcıların örgütsel güvenleri üzerinde çalışma arkadaşlarının iş sağlığı ve güvenliği kriterlerine göre çalışmasının, iş sağlığı ve güvenliği konusunda yönetim ve çalışanlar arasında işbirliği ve iletişimin, çalışma arkadaşlarının iş sağlığı ve güvenliği konusundaki farkındalık ve bilinç düzeylerinin, iş sağlığı ve güvenliği konusunda yönetsel önlem ve tedbirlerin etkili olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Katılımcıların iş tatminleri üzerinde ise çalışma arkadaşlarının iş sağlığı ve güvenliği kriterlerine göre çalışmasının, iş sağlığı ve güvenliği konusunda yönetsel önlem ve tedbirlerin, çalışma arkadaşlarının iş sağlığı ve güvenliği konusundaki farkındalık ve bilinç düzeylerinin etkili olduğu saptanmıştır. Ayrıca iş kazaları konusundaki dışsal odaklılığın çalışma arkadaşlarına olan güveni olumlu yönde, iş tatminini ise olumsuz yönde etkilediği belirlenmiştir. Çoklu regresyon analizlerinden elde edilen bulgular doğrultusunda, iş sağlığı ve güvenliği konusunda hem çalışanların hem de yöneticilerin sorumluluk sahibi olduğu ortaya konmuştur.