Fotoaktivasyon yöntemi ile kum tanelerinin elementel analizi ve fotofisyon ürünlerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın iki amacı vardır; fotoaktivasyon yöntemi ile kum numunelerinin elementel analizini yapmak ve fotofisyon ürünlerini belirlemektir. Fotoaktivasyon yöntemi ile kum numunelerinin elementel analizini yapmak ve fotofisyon ürünlerini belirlemek amacıyla Antalya kıyı şeridinin 12 farklı noktasından kum numuneleri toplanmıştır ve her bir numune, numune kaplarına yerleştirilmiştir. Kum numuneleri son nokta enerjisi 18 MeV olan medikal elektron doğrusal hızlandırıcıdan elde edilen frenleme (Bremsstrahlung) ışınları kullanılarak ortalama 1-1.5 saat ışınlanmıştır. Işınlanan numunelerin yüksek çözünürlüklü gama ışını spektrumları yüksek saflıkta germanyum dedektörü (HPGe) kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen spektrumlar iki farklı program kullanılarak analiz edilmiştir. 12 farklı noktadan alınan kum numunelerinin 8 tanesinin hem içindeki elementler hem de elementlerin konsantrasyonları belirlenmiştir, 4 tanesinin ise konsantrasyonları belirlenmeyip sadece numune içinde bulunan elementler belirlenmiştir. Fotoaktivasyon yöntemi ile kum numuneleri içindeki kararlı elementlerde (γ,n), (γ,2n), (γ,p) ve (γ,γ`) reaksiyonları gözlenmiştir. 88Sr, 55Mn, 48Ca, 58Ni, 90Zr, 140Ce, 238U, 127I ve 136Ba elementlerinde (γ,n), reaksiyonu, 79Br elementinde (γ,2n) reaksiyonu, 57Fe, 44Ca, 25Mg ve 68Zn elementlerinde (γ,p) reaksiyonu ve 87Sr ve 135Ba elementlerinde ise (γ,γ`) reaksiyonu gözlenmiştir. Çalışmada kum numuneleri içindeki elementlerin fotofisyon ürünleri gözlenmemiştir.