Ayrık çift sistem MQ centauri ve crux OB1 oymak üyeliği

Abstract

Bu tez çalışmasında Crux OB1 oymağı doğrultusunda konumlanmış MQ Cen örten çift sisteminin astrofiziksel özellikleri belirlenmiştir. Analizlerde yüksek çözünürlüklü (R ~ 48000) Echelle tayfları ile Strömgen fotometrik bantlarında gözlenmiş ışık eğrileri kullanılmıştır. Işık ve dikine hız eğrilerinin eşzamanlı çözümünden MQ Cen'in ilk defa mutlak parametreleri duyarlı bir şekilde elde edilmiştir. Bileşenlerin kütleleri M1 = 5.8 ±0.1 Mʘ, M2 = 5.0 ±0.1 Mʘ ve yarıçapları R1 = 7.17 ±0.08 Rʘ, R2 = 6.46 ±0.08 Rʘ olarak belirlenmiştir. MQ Cen tayfları Fourier analizi ile ayıklanmıştır. KOREL kodu kullanılarak ayıklanmış tayflara Kurucz (1993) atmosfer modelleri fit edilerek bileşenlerin model atmosfer parametreleri elde edilmiştir. Model atmosfer sentetik tayfları ile gözlenen tayflar arasındaki en iyi uyum, T1 = 15000 ±600 °K ve T2 = 13900 ±700 °K etkin sıcaklıklarında sağlanmıştır. Aynı zamanda baş yıldızın senkronize dönme hızında, yoldaş yıldızın ise senkronize dönme hızından daha yavaş döndüğü tespit edilmiştir. MQ Cen için ışık eğrisi çözümlerinden elde edilen uzaklık d = 2650 ±150 pc'dir. Bu uzaklık literatürde Crux OB1 için verilen 2729 pc uzaklık ile uyum içindedir. Bu durum, MQ Cen'in uzay hızı bileşenlerinin hata sınırları içinde oymağın uzay hızı bileşenleri ile uyumlu olduğu da dikkate alındığında, MQ Cen sisteminin Crux OB1 oymağına üye olabileceğine dair güçlü bir delil olarak kabul edilmiştir. Bileşen yıldızların H-R diyagramındaki konumları eş yaş eğrileri ile karşıltıralarak sistemin yaşı 75 ±3 Myıl olarak hesaplanmıştır. Crux oymağına üye olduğu önceden bilinen yıldızların ortalama yaşları (8 ±10 Myıl) göz önüne alındığında MQ Cen'in çok daha yaşlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu da çift sistemin yıldız oluşumunun farklı dönemlerde tetiklendiği alt gruplardan birine üye olabileceği fikrini akla getirmektedir. MQ Cen'in baş ve yoldaş yıldızlarının H-R diyagramındaki konumlarına göre anakol ömürlerini tamamladıkları ve devler koluna doğru ilerlemekte oldukları görülmüştür.