Biyogübre uygulamalarının toprakta agregat oluşumu ve stabilitesi üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışmada, beş farklı biyogübre uygulamasının (bireysel ya da kombine halde) mısır (Zea mays L.) bitkisinin yetiştirildiği killi tın tekstüre sahip toprağın (Typic Xerofluvent) agregat oluşumu ve stabilitesi üzerine etkileri incelenmiştir. Ayrıca, uygulamaların makro (2-1 mm) ve mikro (0.25-0.050 mm) boyuta sahip agregatların organik karbon içerikleri üzerine etkileri incelenmiş ve organik karbon içeriği ile agregat stabilitesi arasındaki ilişki belirlenmiştir. Sera koşullarında ve saksı denemesi olarak yürütülen çalışma, tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekerrürlü olacak şekilde yapılmıştır. Deneme uygulamaları ise şu şekilde gerçekleşmiştir: kontrol (gübre uygulamasız) (K), inorganik gübre (15:15:15 kompoze gübre+amonyum nitrat, %33 N) (G), mikorizal fungus (Glomus spp.) içerikli biyogübre (M), mikroalg (Chlorella spp.) içerikli biyogübre (A), bakteri (Bacillus megaterium KBA-10+Pantoea agglomerans RK-134+Pseudomonas fluorescens FDG-37) içerikli biyogübre (BMF), bir diğer bakteri (Bacillus subtilis PA1+Paenibacillus azotofixans PA2) içerikli biyogübre (BCP), vermikompost (V), vermikompost+mikorizal fungus (VM), vermikopost+mikroalg (VA), vermikompost+bakteri (VBMF), vermikompost+bakteri (VBCP). 90 günlük inkübasyon süresi sonunda, biyogübre uygulamaları makroagregatları arttırıcı yönde eğilim göstermiştir. BCP ve BMF uygulamaları >4 mm, M uygulaması 4-2 mm ve 2-1 mm, A ve V uygulamaları ise 2-1 mm boyuta sahip agregatların miktarında kontrole göre önemli düzeyde artış meydana getirmiştir. Vermikompost ile yapılan kombine uygulamalar sonucu >4 mm boyuta sahip agregatların miktarında önemli düzeyde artışlar elde edilmiştir. Vermikompost+mikorizal fungus (VM) makro (2-1 mm) boyuta sahip agregatların stabilitesi üzerine istatistiksel olarak en önemli artışı gerçekleştiren uygulama olmuştur. Benzer şekilde, M uygulamasının makro (2-1 mm) boyuta sahip agregatların stabilitesini arttırıcı yönde etki ettiği gözlenmiştir. Ayrıca, bakteri içerikli biyogübrelerin her ikisi de, bireysel ya da vermikompost ile kombine halde, makro (2-1 mm) ve mikro (0.25-0.050 mm) boyuta sahip agregatların stabilitesini kontrole göre önemli düzeyde arttırmışlardır. Biyogübre uygulamalarının genel olarak makro (2-1 mm) ve mikro (0.25-0.050 mm) boyuta sahip agregatların organik karbon içeriğini farklı düzeylerde arttırdığı gözlenmiştir. Bunun yanında, vermikompost ile yapılan kombine uygulamaların makro (2-1 mm) ve mikro (0.25-0.050 mm) boyuta sahip agregatların organik karbon içeriği üzerine kontrole veya bireysel biyogübre uygulamalarına göre çoğunlukla daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Vermikompost (V) uygulaması agregat stabilitesi üzerine önemli bir etki gerçekleştirmemişken, makro (2-1 mm) ve mikro (0.25-0.050 mm) boyuttaki agregatların organik karbon içeriğini önemli düzeyde arttırmıştır. İnorganik gübre (G) uygulamasının agregat stabilitesi ya da organik karbon içeriği üzerine etkisi ise hiçbir agregat boyutunda istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Deneme sonunda her bir uygulamadan elde edilen makro (2-1 mm) ve mikro (0.25-0.050 mm) boyuta sahip agregatların organik karbon içerikleri ve agregat stabilite değerleri arasında önemli ve pozitif korelasyonlar gözlenmiştir.