İkili vize serbestliği anlaşması yapılan ülkelerden Türkiye’ye yönelen turizm talebinin modellenmesi ve bu anlaşmaları gelen turist sayılarına etkisi: Panel veri yaklaşımı

Abstract

Turizm gelirleri Türkiye ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Bu amaçla Türkiye 1990'lı yıllardan itibaren dış politikada turizm sektörüne yapacağı katkıların yanında diğer ülkelerle olan ekonomik ve sosyal ilişkilerin arttırılması adına diğer ülkelerle vize serbestliği anlaşmaları imzalamaya başlamıştır. Bu çalışmada imzalanan vize serbestliği anlaşmalarının ilgili ülkelerden Türkiye'ye gelen turist sayısını nasıl etkilediği araştırılmıştır. Ülkelerden yönelen turizm talebinin modellenmesinde, talebin üzerinde etkili olduğu değişkenler ile birlikte vize anlaşmaları değişkeni kullanılarak ilgili ülkelerin turizm talebi panel veri analizi ile modellenmiştir. 1984-2011 yılları arasında düzenli verileri elde edilmiş Türkiye'nin vize muafiyeti anlaşması bulunan yirmi altı ülkeden Türkiye'ye gelen yıllık turist sayıları, ilgili ülkelerin kişi başı milli gelirleri, Türkiye ile çapraz döviz kuru değerleri, bir gecikmeli turist sayıları ve yıl değişkeni ile açıklanmaya çalışılmıştır. Vize anlaşmalarının gelen turist sayılarına etkisini belirlemek için vize değişkeni kukla değişkeni ve eğilim değişkeni olmak üzere modele iki farklı şekilde eklenmiştir. İkinci adımda ise verilere uygun modeller belirlenip varsayımların testi yapıldıktan sonra dirençli standart hatalar elde edilmiştir. Araştırmanın son bölümünde ise yapılan vize serbestliği anlaşmalarının ilgili ülkelerden yönelen turizm talebini olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir.