ABD’nin ortadoğu politikası ve İran jeopolitiği

Abstract

Soğuk Savaş'ın ardından uluslararası sistem yeniden yapılanma sürecine girmiştir. Bu çalışmada uluslararası sistem bazında yaşanan değişikliğin Ortadoğu ve İran'daki yansımaları ele alınmıştır. Amerika Birleşik Devletleri'nin öncülüğünü üstlendiği değişim sürecinde Ortadoğu'nun 21. yüzyılda nasıl bir dönüşüm yaşayacağı tartışılmaktadır. Ortadoğu bölgesinin özelinde ise jeopolitik ve jeostratejik öneme haiz İran göz önüne alınmıştır. Bu değerlendirmeleri yaparken Amerika Birleşik Devletleri'nin bir dış politika aracı olarak Samuel Huntington'ın ?Medeniyetler Çatışması? tezi ve jeopolitik kuramlarını ne derecede hayata geçirdiği incelenmiştir. Bu bağlamda yüzyılın en önemli siyasi hareketlerinden birisi olan ?Arap Uyanışı? ele alınırken, İran ve Türkiye'nin bu değişim sürecinde üstlendikleri rol ve ABD ile olan ilişkileri değerlendirilmiştir. Başka bir değişle, uluslararası düzeyde yaşanan sistem bunalımına çözüm arayışındaki ABD'nin Ortadoğu politikası ve bu politikanın kilit noktası olan İran değerlendirilmiştir.