Antalya-Konyaaltı su dağıtım şebekesinde toplam trihalometan konsantrasyonlarının deterministik modelleme yaklaşımı ile modellenmesi

Abstract

İçme sularının dezenfeksiyonu su yolu ile bulaşan hastalıkların engellenmesi için oldukça önemlidir. Bu amaçla dezenfeksiyon işlemi için çeşitli kriterler (ekonomik, kalıcılık, toksisite etkisi vb.) sebebiyle farklı dezenfektanlar kullanılmaktadır. Ülkemizde içme suyu arıtım tesislerinin büyük kısmında dezenfektan olarak klor kullanılmaktadır. Ekonomik olması, şebekede kalıcı olması, kolay elde edilebilmesi gibi faktörlerden dolayı tercih edilmektedir. İçme sularının dezenfeksiyonu sırasında dezenfektan özelliğinin yanı sıra sudaki organik maddelerle reaksiyona girmesi sonucu dezenfeksiyon yan ürünleri (DYÜ) oluşmaktadır. Yapılan çalışmalarda DYÜ?nin sağlığa etkisi araştırılmış ve yüksek konsantrasyonlarda kanserojenik etkileri tespit edilmiştir. Dezenfektan olarak klor kullanılması sonucu oluşan dezenfeksiyon yan ürünleri ?Trihalometanlar (THM)? olarak adlandırılmaktadır. Halk sağlığı için THM konsantrasyonunun şebekede analiz edilmesi ve konsantrasyonunun takip edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Antalya-Konyaaltı Su Dağıtım Şebekesinde Toplam THM büyüme hız katsayısı laboratuvar ortamında belirlenmiştir. Şebekeye su sağlayan Boğaçay pompa istasyonunda ve belirlenen 2 alt bölgede toplam THM konsantrasyonun analizi yapılmıştır. Alt bölgelerde (4. ve 8. Alt Bölge) toplam THM modelleme çalışması yapılmıştır.Konyaaltı su dağıtım şebekesi için Toplam THM büyüme hız katsayısı (K), Boğaçay pompa istasyonundan alınan ham su numunesinin, laboratuvar ortamında şebekeye dozlanan klor (0,5±0,05 mg/L) baz alınarak 200C ve 300C sıcaklıklarda tespit edilmiştir. 200C için belirlenen büyüme hız katsayısı 0,4473 gün-1(R² = 0,5496) ve 300C?de ise 0,4705 gün-1(R² = 0,5991) olarak tespit edilmiştir. EPANET su kalite ve hidrolik modeli kullanılarak toplam THM izleme çalışması yapılmıştır. Ayrıca çalışmada Antalya-Konyaaltı su dağıtım şebekesi için klorun bozunma hız katsayısı (kb) 200C ve 300C sıcaklıklarda tespit edilmiştir. 200C için klor bozunma hız katsayısı kb=0,209 gün-1(R² = 0,9598) ve 300C için ise kb= -0,7191 gün-1(R² =0,7933) tespit edilmiştir. EPANET su kalite ve hidrolik modeli kullanılarak modelleme çalışması yapılmıştır.