Rus kaynaklarına göre Revan Hanlığı’nın Rusya’ya bağlanması ve Ermeni Eyaleti’nin kurulması

Abstract

Güney Kafkasya, tarih boyunca çeşitli devletlerin hâkimiyet kurmaya çalıştığı önemli bir stratejik bölge olmuştur. Nitekim bu bölge 19. yy'da da İran, Rusya, Osmanlı Devleti ve aynı zamanda Avrupalı devletlerin de hâkimiyet kurma mücadelelerinin yaşandığı bir bölge oldu. Bu mücadele neticesinde, 19. yüzyılın başlarından itibaren Çarlık Rusya, İran ve Osmanlı Devleti ile yaptığı savaşlar sonucunda bölgeyi bilfiil kendisine bağlamayı başardı [Gülistan (1813) , Türkmençay(1828) ve Edirne (1829) Antlaşmaları]. Bu tarihî süreç içerisinde, Güney Kafkasya'da ortaya çıkan önemli gelişmelerden biri de Çarlık Rusya'nın Revan Hanlığı'nı kendi idaresine bağlayarak bu bölgede bir Ermeni Eyaleti oluşturmasıdır. İşte, bu doktora tezi ile Rus kaynaklarının ışığında Revan Hanlığı'nın Rusya'ya bağlanması, Rusya'nın Revan, Nahçıvan hanlıkları ile Ordubad'ı birleştirilerek bir Ermeni Eyaleti haline dönüştürmesi süreci ile Rusya'nın bunu gerçekleştirirken izlediği siyasî, sosyo-ekonomik ve demografik politikalar incelenmektedir.