Geçmişten günümüze değişen Türk dış politikası kapsamında Türkiye - Gürcistan ilişkileri

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti kuruluşundan günümüze kadar dış politika alanında tıpkı diğer ülkeler gibi küresel gelişme ve değişimlerden etkilenmiştir. Ekonomi ve siyasi yönden Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde içinde bulunduğu vahim durum, uzun yıllar yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin politika manevralarını kısıtlamıştır. Ankara hükümeti, ülke bütünlüğü ve bağımsızlığına yöneltilen tehditleri bertaraf etmek için büyük devletlerle işbirliği yapıp batılı kurumlara entegre olmayı temel araç olarak benimsemiştirTürkiye, dış politikada bölgesel güç olmayı hedeflemiştir. Ancak Türk hükümetleri, başta ABD olmak üzere Batılı devletlerin Türk dış politikasını kısıtlayan politikaları nedeniyle hedeflerine tam manasıyla ulaşamamıştır. Bu nedenle Türkiye yıllar boyu Batı eksenli olarak adlandırılan bir dış politikaya sahip olmuştur. Ancak 2002 yılında AK Parti iktidarının kurulmasının ardından Türk dış politikasında birçok köklü değişim yaşanarak, dünyada Türkiye'nin imajının yeniden yapılandırılması sağlanmıştır. Özellikle akademisyen kökenli Ahmet Davutoğlu'nın Dışişleri Bakanlığındaki varlığı bu değişimlere sistematik bir özellik de kazandırmıştır. Davutoğlu dış politikası ile Türkiye'nin sesi daha önceki hükümet dönemlerine kıyasla uluslararası arenada daha fazla duyulur olmuştur. Tabi ki Türkiye'nin bu yeni imajının tek nedeni Davutoğlu politikası değildir, bunun yanında birçok unsur da mevcuttur. Örneğin 11 Eylül sonrası dönemde tüm dünyadaki teröre karşı işbirliği kapsamında Batılı ülkelerin Müslüman Türkiye'ye ihtiyacının artması da AK Parti hükümeti için bir avantaj niteliğindedir. Türkiye'ye kültürel ve coğrafik olarak yakın olan Orta Doğu ve Orta Asya ülkelerindeki sorunların çözümü ve bölgenin Batı ile iletişimi için Türkiye stratejik bir öneme sahiptir.Ak Parti ile yeniden yapılandırılan dış politika kapsamında da yakın coğrafyalarda aktif siyaset hedeflenmiştir. Bu doğrultuda tezin ana konusu olan Güney Kafkasya ve daha özel alanda Gürcistan ile ilişkilerde de yeni gelişmeler yaşanmıştır. Tiflis hükümetiyle 1991 yılından önce Sovyetler Birliği vasıtasıyla yürütülen ilişkiler, Gürcistan'ın bağımsızlığını ilan etmesinin ardından geliştirilmiştir. Ancak Türkiye'nin kısıtlı imkânları nedeniyle uzun zaman ilişkiler istenilen düzeyde seyredememiştir. AK Parti döneminde artan imkanlar sayesinde Türkiye yeni dış politika algısı kapsamında yakın bölgelerinde proaktif siyasi uygulamalar yapmaya başlamıştır. Güney Kafkasya ve dahilindeki Gürcistan da bu yakın bölge politikalar içerisinde Türkiye çıkarları için oldukça mühim bir konumdadır.Gürcistan için bağımsızlığının muhafazası, ülkenin kalkınması ve Batıyla entegresyonun yolu Türkiye ile kuracağı iyi ilişkilerle mümkün olabilecektir. Türkiye ise dış politikadaki siyasi ve ekonomik çıkarları kapsamında Gürcü hükümetiyle var olan diyalogu geliştirmenin yolunu aramaktadır. Türkiye 2002 sonrasında yapılanmaya başlayan yeni dış politikası kapsamında Gürcistan ile var olan ilişkilerini geliştirdiyse de henüz tam olarak amaçlanılan hedefe ulaşılamamıştır. Bu noktada Türk dış politikası karar vericilerin klasik dış politika metotları yerine uluslar arası ilişkilerde meydana gelen değişimleri de göz önüne alarak yeni yöntem arayışlarına girmelidir.