Temsil teorisi çerçevesinde sahiplik yapısının işletmelerin finansal kararları üzerine etkisi : İMKB uygulaması

Abstract

Bu tez çalışmasında işletmelerin sahiplik yapılarının, işletme temel kararları üzerine etkileriincelenmektedir. Sahiplik yapısı kavramı sahiplik yoğunluğu ve sahiplik kimliği bileşenleriile ele alınırken, temel finansal kararlar sermaye yapısı kararlarını, kar dağıtım kararlarını veyatırım kararlarını içermektedir.İşletmelerin sahiplik yapıları ile temel finansal kararları arasındaki ilişkiyi incelemekamacıyla 2002-2010 yılları arasında İMKB'de işlem gören 162 işletme ele alınmıştır. Her birtemel karar için üç model kurulmuştur. Modelleri incelemek için panel veri analiziuygulanmıştır. Modellerde sermaye yapısı kararlarını temsil eden bağımlı değişkenler toplamborç/toplam varlık oranı, kısa vadeli borç/toplam varlık oranı ve uzun vadeli borç/toplamvarlık oranı, kar dağıtım kararlarını temsil eden bağımlı değişkenler kar payı ödemeleritoplamı, nakit kar payı/piyasa kapitalizasyon oranı ve temettü verimi ve yatırım kararlarınıtemsil eden bağımlı değişkenler maddi duran varlık yatırımı, maddi duran varlıkyatırımı/satışlar ve maddi ve maddi olmayan duran varlık yatırımıdır. Modellerde yer alansahiplik yapısını temsil eden bağımsız değişkenler ise en büyük hakim ortağın payı, en büyükdiğer ortağın payı, dağınık sahiplik yapısı, yönetimde görev alan hissedarların elde tuttuklarıpay, devlet sahipliği, holding sahipliği, kurum sahipliği, yabancı sahiplik, vakıf sahipliği veaile sahipliğidir.Sahiplik yapılarının tek bir bileşenle ifade edilememesi ve buna bağlı olarak çok sayıdasahiplik yapısı göstergesinin olması, sahiplik yapılarının temel kararlar üzerinde farklıetkilerinin olmasına neden olmaktadır. Çalışmada elde edilen sonuçlar genel olarakdeğerlendirildiğinde sahiplik yoğunluğu göstergelerinden hakim sahiplerin, temel işletmekararlarının tümünü etkilediği görülürken, bu etkinin sermaye yapısı kararları ile yatırımkararları üzerinde pozitif, kar dağıtım kararları üzerinde negatif olduğu görülmektedir. Temelkararların tümünü etkileyen bir diğer sahiplik yapısı değişkeni, sahiplik kimliğigöstergelerinden biri olan yönetsel sahipliktir. Yönetsel sahiplikte işletme temel kararlarındansermaye yapısı kararları ile yatırım kararlarını pozitif, kar dağıtım kararlarını negatif yöndeetkilemektedir. Ayrıca sahiplik yapısını ifade eden göstergelerden her birinin, temel kararlarüzerine etkisi değişmekte, bu etkiler çalışmada ele alınmaktadır.