Okratoksin A içeren yemle beslenmiş Wistar çeşidi erkek sıçanların (Rattus norvegicus) karaciğer ve böbrek dokularında zamana bağlı okratoksin birikimi ve testosteron hormon düzeyi ile ilişkisinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada; Okratoksin A (OTA) içeren yem ile beslenmiş erkek, kastre edilmiş erkek ve dişi sıçanların böbrek, karaciğer ve plazma OTA miktarları belirlenmiş ve OTA düzeylerinin organ, zaman, cinsiyet ve kastrasyon işlemine bağlı olarak değişimi araştırılmıştır. Bu amaç doğrultusunda; 6 ve 12 hafta süresince OTA içeren yem ile beslenmiş erkek sıçanlar, 24 hafta süresince OTA içeren yem ile beslenmiş erkek, kastre edilmiş erkek ve dişi sıçanlar ile kontrol grubunu oluşturan OTA içermeyen yem ile beslenen sıçanlar olmak üzere 7 deney grubu oluşturulmuştur. Deney periyodu boyunca OTA içeren yem ile beslenen erkek ve dişi sıçanların böbrek, karaciğer ve plazma dokularındaki OTA analizleri HPLC cihazı ile gerçekleştirilmiştir. Tespit edilen OTA seviyeleri organlara, zamana, cinsiyet ve kastrasyon işlemine bağlı olarak değerlendirilmiştir. Testosteron hormonu miktarı ise ELISA test tekniği ile ortaya konmuştur.Sıçanların OTA seviyelerinin organlara bağlı değişimi incelenmiş ve yalnızca 12 ve 24 hafta OTA uygulaması yapılan erkek sıçanların böbrek ile karaciğerleri arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı tespit edilmiştir (P>0.05). Bunun yanında diğer grupların (dişi, kastre erkek ve normal erkek 6. hafta) böbrek ve karaciğer OTA seviyeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığın olduğu görülmüştür (P<0.05).Erkek sıçanlarda OTA seviyesinin zamana bağlı değişimi incelenmiş, böbrek, karaciğer ve plazmalarda tespit edilen OTA değerlerinin 12. haftada 6. haftaya göre yükseldiği, ancak 24. haftada düştüğü görülmüştür. Böbrek OTA düzeylerinin bu üç farklı zaman diliminde istatistiksel olarak farklılık gösterdiği belirlenmiştir (P<0.01). Karaciğer OTA değerleri zamana bağlı incelendiğinde; 6. haftada elde edilen OTA değeri ile diğer iki grup arasında herhangi bir farklılık tespit edilmezken (P>0.05), 12. ve 24. haftada elde edilen karaciğer OTA değerleri arasında anlamlı bir farklılık görülmüştür (P<0.01). Sıçanların plazma OTA seviyeleri zamana bağlı değerlendirildiğinde, 6 ve 12 hafta süresince OTA uygulanmış erkek sıçanların plazma OTA düzeyleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olmayıp (P>0.05), 24 hafta süresince OTA ile beslenmiş erkek sıçanların plazma OTA seviyesinin diğer iki gruba oranla anlamlı düzeyde azaldığı belirlenmiştir (P<0.01).Sıçanların OTA seviyelerinin cinsiyete bağlı değişip değişmediğini ortaya koymak amacıyla, 24 hafta süresince OTA uygulanan erkek ve dişi sıçanların böbrek, karaciğer ve plazma OTA seviyeleri tespit edilmiştir. Elde edilen bu veriler karşılaştırıldığında, dişi sıçanların her üç dokudaki OTA seviyelerinin erkeklere göre daha yüksek değerlerde olduğu bulunmuştur (P<0.01). Bu sonuç, cinsiyetin sıçanlardaki OTA seviyesi üzerine belirgin etkisinin olduğunu göstermektedir.Sıçanlarda organ ve plazma OTA seviyelerinin testosteron hormonu ile ilişkili olup olmadığını ortaya koymaya yönelik olarak, bir grup erkeğin testisleri OTA alımlarının 6. haftasında uzaklaştırılmış (kastre edilmiş) ve 24 hafta OTA alımı sonrasında, organları ve plazmaları toplanmıştır. Normal erkek, OTA almış erkek ve kastre edilmiş erkeklerin kastrasyon öncesinde plazma testosteron hormon düzeylerinin benzer olduğu (3.61- 4.86 ng/ml) ve kastrasyonun testosteron hormon düzeyini belirgin bir şekilde azatlığı (0.19 ng/ml) görülmüştür. Kastrasyon işlemi, erkeklerin karaciğer ve plazma OTA düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yaratmazken (P>0.05), böbrek OTA düzeylerinde farklılık yarattığı görülmektedir (P<0.05).Bu çalışmadan elde edilen bulgular özetlendiğinde; 1- Sıçanların plazma ve organ OTA düzeyleri cinsiyete bağlı değişmiş ve dişilerde daha yüksek seviyede bulunmuştur, 2- Erkek sıçanlarda organ ve plazma OTA düzeyi 12. haftaya kadar artış göstermekte ve daha sonra azalmaktadır 3- Erkek sıçanların karaciğer ve böbrek OTA düzeylerinde organlara bağlı belirgin bir farklılık gözlenmemektedir ve 4- Erkek sıçanların plazma ve organ OTA düzeyleri testosteron hormon düzeyinden bağımsız gözükmektedir.