Biberde (Capsicum annuum L.) genotip, bitki yaşı ve mevsimin haploid bitki eldesinde etkisinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada 3 farklı (yağlık, dolmalık ve sivri) biber tipi kullanılarak haploid bitkieldesinde genotip ve bitki yaşının etkisi araştırılmıştır. Araştırmanın bitki yetiştirmeaşaması Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Arazisinde, dokukültürü çalışmaları ise Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri BölümüDoku Kültürü Laboratuvarında 2007-2010 yılları arasında yürütülmüştür.Çalışmada mevsime uygun olarak (yazın 6, kışın 6) 3 tip ve 12 farklı biber çeşidikullanılmıştır. Uygun polen aşamasının belirlenmesi için tomurcuklar her mevsimdegruplandırılmışlar ve ethidium bromid ile boyanmışlardır. Bitki yaşının etkisi aylıkolarak incelenmiştir. Donör bitkiler yazın açıkta, kışın serada yetiştirilmiştir. Çalışma 2yıl tekrarlamalı olarak yapılmıştır.Kış mevsiminde %0,69'luk ve yaz mevsiminde %0,68'lik embriyo oluşum oranlarımevsimler arasında farklılık olmadığını göstermektedir. Mevsime uygun çeşitlerleçalışmanın olumlu etkisi görülmektedir. Tiplere göre değerlendirildiğinde mevsimselfarklılık saptanmıştır. Yaz döneminde tipler arasında %1,53 embriyo oluşum oranı iledolmalık tipler en iyi sonucu verirken, sivri tiplerde bu değerler %0,25 yağlık tiplerdeise %0,13 olmuştur. Kış döneminde tipler arasında %1,01 embriyo oluşum oranı ilesivri tip biberler en yüksek sonucu verirken, dolmalık tiplerde bu değerler %0,93, yağlıktiplerde ise %0,17 olmuştur.Çalışmanın genelinde mevsim ve kültüre alınan aya göre değişmekle beraber gençbitkilerin daha iyi sonuçlar verdiği söylenebilir. Kış mevsiminde aralık ayında kültürealınan dolmalık tip Balo çeşidinin 1 aylık bitkilerinden %6,67 oranında embriyooluşmuştur. Yaz mevsiminde ise mayıs ayında kültüre alınan dolmalık tip Ergenekonçeşidinin 1 aylık bitkilerinden %15,45 oranında embriyo oluşmuştur. Sonuçlar kültürealınma zamanına ve çeşide bakılmaksızın bitki yaşı arttıkça embriyo oluşum oranınınher iki mevsimde de azaldığını göstermektedir.Çalışmada genotipin etkisi oldukça açıktır. 12 farklı çeşit kullanılmış ve sonuçlar %0-%1,95 arasında değişmiştir. En yüksek embriyo oluşum oranı dolmalık tip Ergenekonçeşidinden elde edilirken, sivri tip biber olan Delta çeşidi embriyo oluşturmamıştır.