Poecilimon luschani tür grubu (ORTHOPTERA, TETTIGONIIDAE): taksonomisi, filogenisi ve filocoğrafyası

Abstract

Poecilimon luschani grubunun türleri Anadolu'nun güney-batı ucundan Rodop dağlarına kadar yayılış gösterir. Grup içerisindeki geçerli tür sayısı net olmasa da literatürde dört tür ve bir alttür verilmiştir. Bu çalışmada, COI dizileri kullanılarak, gruba ait türlerin evrimsel akrabalıkları ve filocoğrafyaları çalışıldı. Bu amaçla edinilen 242 COI dizisinden, 85 farklı haplotip (dördü dışgruplara ve diğerleri içgruba ait) saptandı. Filogenetik analizler P. ledereri + (P. tuncayi + (P. egrigozi + P. cf. luschani-Balıkesir) + P. orbelicus + (P. birandi + P. luschani)) akrabalığını önerdi. Moleküler saat analizleri P. ledereri türünün 4,14 milyon yıl önce ayrıldığını ve bu tür hariç diğerlerinin 2,8 milyon yıl önce son bir ortak atayı paylaştıklarını vermiştir. Aynı analizler P. birandi ve P.luschani türlerinin ayrılma zamanlarının 0,99 milyon yıldan sonra olduğunu önermiştir. Bu veriler bazında türleşme ve filocoğrafya için şu sonuçlara ulaşılmıştır: (i) P. luschani grubu Anadolu'daki bir atasal stoktan çeşitlenmiştir. (ii) Grubun çeşitlenmesinin bir kısmı Pleistosen dönemi ile korelasyon gösterir. (iii) Grubun türleşmesinde Anadolu'nun heterojen topoğrafyası önemli bir rol oynamıştır. (iv) P. luschani grubu bazında, Anadolu-Balkanlar faunal alış-verişi Çanakkale Boğazı oluşumundan öncedir ve sonrasında kesilmiştir. (v) P. birandi + P. luschani populasyonlarının farklılaşması, Demre kaynaklı bir atasal stoktan halkasal bir türleşmeye işaret etmektedir. (vi) Batı Toroslar takson çeşitliliği için olduğu gibi genetik çeşitlilikte de sıcak nokta niteliğindedir.Veri setinin filogeni ve taksonomi açısından da ortaya koydukları vardır. Fenotipik karakter olan morfoloji ve ses, DNA verilerinden elde edilen filogenetik ağaca göre yorumlandığında şu çıkarsamalar olası olmuştur: (i) P. luschani tür grubu monofiletiktir. (ii) fenotipik karakterler olan morfoloji ve ses taksonomik olarak sınırlı kullanılışlığa sahiptir. Sesin bilgi verici olmaması olasılıkla allopatrik türleşme durumlarında farklılaşması nedeniyledir. (iii) Geleneksel olarak cinsin taksonomisinde kullanılan morfolojik karakterler, grup içinde bile homoplasik durumlar arz etmektedir. (iv) Üç veri kaynağı, grup içinde mevcut tür sayısının yaklaşık iki katı farklı filogenetik birime işaret etmektedir. (v) P. birandi' nin yayılışı Antalya'nın bir kısmı ile sınırlıdır ve Antalya dışı kayıtlar olasılıkla yanlış teşhistir.