Fason imalatın sektörel farklılığının araştırılması

Abstract

Günümüzde firmalar sertleşen piyasa koşullarına karşı koyabilmeleri, pazar paylarını korumaları ve hayatlarını devem ettirebilmeleri için yeni üretim sistemlerine yöneldiler. Bu yeni üretim sistemleri; yüksek ürün ve hizmet kalitesi, müşteri odaklı politikaları, strateji, maliyet minimizasyonu gibi problemlerin çözümleri konusunda firmalara yardımcı olmaktaydı. 1960'lı yıllarda ortaya çıkan fason imalat sistemi problemlerin büyük kısmını çözerken, firmaların sorumluluklarını azaltıp karlarını arttırmalarını sağlamıştır. Fason kelime anlamı olarak ?gerçek olmayan? olarak anlamındadır. Fason imalat ise bir sözleşme karşılığı yaptırılan ürün ya da hizmetler olarak tanımlanabilir.Çalışmada; TÜİK tarafından imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların katıldığı İmalat Sanayi İstatistikleri raporlarından elde edilen ikincil veriler ışığında, fason imalatın yıllara ve sektörlere göre farklılığı araştırılmıştır. Ayrıca sektördeki değişimleri göstermek amacıyla değişim indeksi hesaplanmış, sektör bazında fason imalat ile imalat harcamaları birlikte değerlendirilmiştir. Fason giderler / toplam giderler oranının sektörler ve yıllara göre değişip değişmediği varyans analizi ile incelenmiştir.Fason giderler ve toplam giderlerin 1997-2001 ve 2003-2007 dönemlerinde yapılan analizler sonucu farklı olmadığı görülmüştür. Her iki dönem için fason gider/toplam gider oranlarının ortalamaları yıllara göre farklılık göstermemektedir. Tutar olarak yıllar itibari ile artışlar görülse de fason gider / toplam giderler oranlarının birbirlerinden istatistiksel olarak farklı olmadığı görülmüştür.İmalat sanayinde 1997-2001 ve 2003-2007 dönemlerinde fason giderler ve toplam giderlerin sektörlere göre farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. İmalat sektöründe 1997-2001 yılları arası fason giderlerin ve toplam giderler artış eğiliminde olduğu gözlenirken, diğer sektörlerde 2003-2007 yıllarında, 1997-2001 yılları arasındaki artan trend görülmektedir. 2003-2007 yıllarında yapılan çalışmalarda ölçülen fason gider ve toplam gider oranları sektörlere göre artış göstermiş, düşüş göstermiş, sabit kalmış veya yıllara göre inişli çıkışlı bir trend izlemiştir.