Toprak havuzlarda çipura-levrek yetiştiriciliği yapan işletmelerin ekonomik analizi: Muğla ili Milas ilçesi örneği

Abstract

Bu çalışmada, deniz balıkları yetiştiriciliğinde Türkiye'de lider konumda bulunan Muğla ili Milas ilçesindeki, yöreye has bir üretim şekli olan karada toprak havuz sisteminde Çipura ve Levrek üretimi yapmakta olan işletmeler yapısal ve ekonomik yönden incelenmiştir. İlçede faal olan işletmeler arasından örnekleme ile seçilen 41 adet işletmede, işletmecilerle yüz yüze anketler yapılmıştır. Fiili üretim hacmine göre gruplara ayrılan işletmelerin yapısal ve ekonomik özelliklerine göre nisbi değerlendirmeleri yapılmıştır. En son üretim sezonu 2008-2009 yılı faaliyet sonuçlarına dayalı olarak yapılan ekonomik incelemede işletmelerin ortalama üretim masraflarının % 90,49'unu değişken masraflar ve % 9,51'ini sabit masraflar oluşturmaktadır. En büyük masraf dilimini % 51,28 ile yem masrafları oluşturmakta bunu işgücü, yavru ve elektrik masrafları izlemektedir. İşletmelerin ortalama birim üretim maliyeti ise 8,06 TL/kg'dır.Su ürünleri üretimine yapılan desteklemeler sonrasında işletmelerin net karı küçük işletmelerde 4.312 TL, orta ölçekli işletmelerde 36.232 TL ve büyük ölçekli işletmelerde 85.514 TL olarak hesaplanmıştır. Balık satış fiyatları aynı kaldığı sürece yetiştiricilik faaliyetlerine devlet desteği olmaksızın devam edilemeyeceği maliyet hesaplamalarından açıkça görülmüştür. Devlet desteği olmadan sürdürülecek üretim faaliyeti ile ortaya çıkacak zararları gidermek amacıyla masrafları minimize edici önlemlerin alınması üretici organizasyonu eksikliğinin giderilmesi ve balık fiyatlarındaki istikrarsızlığa çözüm getirecek politikalara önem verilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır