Abstract:
Bu çalışmada, dünya susam koleksiyonundan seçilmiş 300 genotipin verim ve verim komponentleri ve solgunluğa reaksiyon bakımından öndeğerlendirilmesi yapılmış, daha sonra bu genotipler arasından seçilenler, yerel çeşitler ve daha önceki ıslah programlarından geliştirilmiş mutant susam genotipleriyle verim ve solgunluğa tolerans bakımından değerlendirilmiştir.Denemenin ilk yılı Akdeniz Üniversitesi kampüsü ve Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nün (BATEM) Aksu'da bulunan deneme arazilerinde, ikinci ve üçüncü yılları ise Akdeniz üniversitesi kampüsü deneme arazilerinde farklı toprak koşullarında yürütülmüştür. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre kurulmuştur. Elde edilen veriler varyans analizine tabi tutulmuştur.Değerlendirilen özellikler bakımından genotipler geniş bir varyasyon göstermişlerdir. 2006 yılında Akdeniz Üniversitesi lokasyonunda en yüksek verim (94.7 kg/da) Pakistan kökenli W-561 genotipinde, BATEM lokasyonunda Irak kökenli W-264 (91.0 kg/da) genotipinde gözlenmiştir. Solgunluktan etkilenme ise Pakistan kökenli W-564 (%3.1) genotipinde en az tespit edilmiştir. 2007 yılı denemelerinde en yüksek verim A bölgesinde Pakistan kökenli W-571 (83.1kg/da), B bölgesinde ise mutant susam genotipi wt-5'de (76.9 kg/da) gözlenmiş ve en az hastalıktan etkilenme A bölgesinde mutant susam genotipi Mug400/488 (%2.0) ve B grubunda Türkiye kökenli W-143 (%2.7) genotipinde tespit edilmiştir. 2008 yılı denemelerinde en yüksek verim (78.4 kg/da) A bölgesinde Hindistan kökenli W-189, B grubunda Irak kökenli W-416 (80.6 kg/da) genotipinde gözlenmiş ve en az hastalıktan etkilenme A bölgesinde Pakistan kökenli W-564 (%2.2) ve B bölgesinde Türkiye kökenli W-143 (%1.1) genotipinde tespit edilmiştir. Sunulan bu çalışmayla verimli ve solgunluğa dayanıklı ümitvar genotipler tespit edilmiştir.
