Üzüm, dut ve mersinin fenolik bileşik içerikleri ile antiradikal aktiviteleri üzerine araştırmalar

Abstract

Çalışmada, 2007 ve 2008 yıllarında Antalya yöresinde yetişen 12 üzüm (7 tane çeşit, 5 tane yabani tip), 26 dut (6 tane beyaz dut, 1 tane mor dut, 10 tane siyah dut, 8 tane karadut, 1 tane Gazipaşa dutu) ve 30 mersin (21 tane siyah, 9 tane beyaz) genotipinin fenolik bileşik içeriği ve antiradikal aktiviteleri incelenmiştir. Üzüm çeşit ve tiplerinin tane eti, kabuğu, tanesi ve çekirdeği; dut ve mersin genotiplerinin ise sadece meyveleri analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlar genotipe, üzüm örneklerine ve yıllara göre değişiklik göstermiştir. Toplam fenolik bileşik ve flavonoid içeriği bakımından üzüm örnekleri karşılaştırıldığında en yüksek miktar üzüm çekirdeklerinde bulunmuş, bunu üzüm kabuğu, üzüm tanesi ve tane eti izlemiştir. Dut genotipleri içinde karadutların toplam fenolik bileşik ve flavonoid içeriği en fazla bulunmuş, genellikle siyah meyveli genotiplerin beyazlara göre daha fazla miktarda fenolik bileşik içermiştir. Mersin genotipleri arasında siyah ve küçük meyveli olanların fenolik bileşik içeriğinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Üzümlerde incelenen fenolik bileşikler dikkate alındığında, baskın bulunan fenolik bileşikler tane etinde epikateşin, tane kabuğunda ve üzüm tanesinde epikateşin gallat, çekirdekte ise kateşin olmuştur. Dut meyvelerinde en fazla bulunan bileşik epikateşin, mersin meyvelerinde ise epikateşin gallat olarak belirlenmiştir. DPPH yöntemiyle belirlenen antiradikal aktivite değerleri sentetik bir antioksidan olan BHT ile karşılaştırılmış, üzüm çekirdekleri DPPH radikallerini bağlamada BHT'den ve diğer üzüm örneklerinden daha etkin bulunmuştur. Dut meyveleri genel olarak BHT'den daha zayıf etki gösterirken, sadece KD1 ve KD2 genotiplerinin etkinliği BHT'den daha fazla olmuştur. Mersin meyveleri ise BHT ile aynı aktiviteyi göstermiş, yabani siyah mersinlerin antiradikal aktivitesi diğerlerinden yüksek bulunmuştur.