Farklı zamanlarda ve konsantrasyonlarda Gibberellin A4/7/9 karışımı uygulamasının kızılçam (Pinus brutia Ten.) tohum bahçesinde çiçeklenme üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, gibberellin A4/7/9 (GA4/7/9) uygulamasının kızılçam (Pinus brutia Ten.) tohum bahçesinde çiçeklenmeyi arttırmada en etkili hormon konsantrasyonunun (derişiminin) ve en uygun uygulama zamanının belirlenmesidir. Çalışmada, Antalya-Çığlık köyü yakınında 1992 yılında kurulmuş Gündoğmuş- Eskibağ orijinli kızılçam tohum bahçesinde bulunan altı farklı klona ait (9283, 9289, 9290, 9292, 9294 ve 9295 klon numaralı) ağaçlar kullanılmıştır. Ağaçlara distile su, % 95'lik etil alkol, 10 mg/ml GA4/7/9, 20 mg/ml GA4/7/9 ve 30 mg/ml GA4/7/9 olmak üzere beş tip uygulama yapılmıştır. Uygulamalar 15 Temmuz, 04 Ağustos, 25 Ağustos ve 15 Eylül tarihlerinde 2006 ve 2007 yıllarında gerçekleştirilmiştir. Çiçek sayımı, uygulamaları takip eden yıllarda (2007 ve 2008) 29 Mart ile 17 Nisan tarihleri arasında yapılmıştır. İlk yıl (2006) yapılan uygulamalar sonucunda bir sonraki (2007) büyüme mevsiminde hem dişi hem de erkek çiçek sayılarında artış sağlanmıştır. Dişi çiçek sayısını arttırmada en etkili GA4/7/9 konsantrasyonu 30 mg/ml, erkek çiçek sayısını arttırmada en etkili GA4/7/9 konsantrasyonu ise 20 mg/ml olmuştur. İlk yıl dişi çiçek sayısını arttırmak için en uygun uygulama zamanı 15 Eylül 2006, erkek çiçek sayısını arttırmak için ise 04 Ağustos 2006 olarak bulunmuştur. İkinci yıl (2007) yapılan uygulamalar sonucunda dişi çiçek sayısında hiçbir konsantrasyonda istatistiksel önemde bir artış gerçekleşmemiş, erkek çiçek sayısında ise her üç konsantrasyon da etkili olmuştur. Bunlar arasında en fazla artış 30 mg/ml GA4/7/9 uygulamasında gerçekleşmiştir. İkinci yıl hem dişi hem de erkek çiçek sayısını arttırmak için en uygun uygulama zamanı 25 Ağustos 2007 olarak bulunmuştur. Hem 2007 hem de 2008 yıllarında gözlenen çiçek sayılarına göre, farklı klonların uygulamalara verdiği tepkiler farklılık göstermiştir. Klonlar uygulamalara olumlu yanıt vermekle birlikte, genel olarak daha düşük çiçek verimine sahip klonlar daha yüksek çiçek verimine sahip klonlara göre GA4/7/9 uygulamalarına daha yüksek oranda çiçeklenme yanıtı vermiştir. Çalışma yapılan ağaçların tamamında ilk yıla göre ikinci yıl erkek çiçek sayısı % 36.56, dişi çiçek sayısı ise % 41.86 oranında azalmıştır. Yani, ilk yıl (2007) zengin çiçek yılı, ikinci yıl (2008) ilk yıla kıyasla fakir çiçek yılı olmuştur. GA4/7/9 uygulamalarının dişi çiçeklenmeyi arttırmada zengin çiçek yılında daha etkili olduğu görülmüştür. İlk yıl (2007) en fazla çap artışı kontrol grubunda görülmüş ve bu artış uygulama gruplarına göre istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Boy artışı da en fazla kontrol grubunda görülürken, en az 30 mg/ml GA4/7/9 uygulaması yapılan grupta görülmüş ve kontrol grubu ile 30 mg/ml GA4/7/9 uygulaması yapılan grup arasındaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Ancak, 2008 yılında çap ve boy artışları bakımından kontrol grubu ile uygulama grupları arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır.