AB gıda mevzuatına uyumun Türkiye gıda imalat sanayi üzerine olası etkileri

Abstract

Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne katılım ortaklığı sürecinde tarım ve gıda politika veuygulamaları konusunda uyum sağlama çalışmaları, 2006 yılında ve gelecek on yıl içinde ensıklıkla üzerinde duracağımız konulardan biri olacaktır.Gıda ürünlerini bilimsel risk analiz yöntemleriyle denetleyecek Avrupa Gıda Otoritesi?Tarladan Sofraya? prensibini benimsediği yeni yaklaşımda, sadece son ürün değil, ürününoluştuğu üretim zinciri de denetlenecektir. Son düzenlemelerle yayımlanan Beyaz Kitap'taBirliğin gelecekteki genişleme sürecinde, yeni katılacak ülkelerin gıda sağlık güvenliği ileilgili temel prensiplere uyma zorunlulukları ve bu ülkelerin yasaları ve kontrol sistemlerine deuyumlaştırılmaları istenmiştir.Son yıllarda insan sağlığını tehdit eden gıda kaynaklı tehlikelerin ortaya çıkmasıyla, bualanda ciddi tedbirlerin alınması gerekliliği iyice artmıştır. ?Deli dana? BSE (BovineSpongiform Encephalopathy) (1996), dioksin ve nitrofen krizi (1999-2000), şap hastalığı krizi(2001) ve son olarak kuş gribi krizleri (2006-) gıda kaynakları güvenliğinin kontrol altınaalınması ve aynı zamanda gıda sektörleri için ciddi ekonomik krizlerin engellenmesi anlamınıtaşır. Bunun bilincinde olan gıda sektörü yöneticileri tüm firma çalışanlarını kapsayacakşekilde uluslararası geçerliliği olan bazı gıda güvenlik ve kalite sistemleri oluşturarak gönüllüuygulamalar yapmaktadır.Türkiye'nin Tarımsal yapısı, tarım nüfusu, işletmelerin küçüklüğü ve dağınıklığı,üreticilerin örgütlenmesi, tarıma verilen destekler, verimlilik, teknoloji kullanımı, kurumsalorganizasyon, bitki ve hayvan sağlığı şartları ve ürün kalite ve standartları açısından AB'denbüyük farklılıklar göstermektedir.Bu çalışmada, gıda ürünlerinde tüketiciler için giderek önemli olan gıda ürünlerindegüvenlik ve kalite uygulamaları regülasyonlarının AB gıda mevzuatında nasıl ele alındığı veTürkiye'nin önemli gıda imalatı sanayi alt gruplarından, et-süt ürünleri sanayi, meyve suyu-konsantre sanayi, makarna sanayi ve zeytinyağı sanayi işletmelerinin gönüllü uygulamalarıincelenerek araştırılmıştır.xiiiTürk gıda imalat sanayinin içerisinde bulunduğu mevcut durum, AB gıda mevzuatıuyumlaştırma çalışmalarıyla, ileride daha iyi bir noktaya gelmesi için bugünlerden yapısal veorganizasyonel bir dizi çalışmalarda bulunması gerekmektedir. Güvenli, kaliteli ve çevreyezarar vermeyen gıda üreten firmalar bir takım kalite ve güvenlik sistemleri oluşturmuş vebelgelendirmişlerdir.İkincil verilere dayalı olarak yapılan bu çalışmada, Türk gıda imalat sanayi de önemli yeresahip olan et-süt ürünleri sanayi, işlenmiş meyve sebze sanayi, değirmencilik ürünleri sanayive zeytinyağı sanayi ile ilgili mevcut durumları ve AB gıda mevzuatı uyumu için yasalzorunlulukları ile teknolojik yatırımlar, kobi işletmelerinin yapması gerekenler, işletmelerinölçek değiştirme gereklilikleri gibi konularda bilgilenilmesi açısından yol gösterici olacaktır.