Karbon monoksidin görsel uyarılma potansiyellerinin oluşumundaki rolü

Abstract

Vücudun tüm hücrelerinde, heme molekülü hemoksijenaz (HO) enzimi tarafından oksidatif yolla biliverdine parçalanırken karbon monoksit (CO) oluşmaktadır. Açığa çıkan CO, nitrik oksit (NO) gibi bir nörotransmiterdir; ikincil haberci olarak döngüsel guanozin monofosfat (cGMP) yolağım kullanmaktadır. Karbon monoksit, sinir sisteminde cGMP bağımlı protein kinaz, Kca veya nükleotit kanalları yoluyla etki etmektedir. Bu çalışma, CO'nun görsel sistemdeki etki şeklini ve mekanizmasını aydınlatmak amacıyla planlanmıştır. Karbon monoksitin görsel sistemdeki rollerini ortaya koymak üzere spesifik yolak inhibitörleri ve aktivatörleri kullanılmıştır. Hemoksijenaz inhibitörleri kalay protoporfirin IX (SnPP IX) ve kan-beyin bariyerini geçemeyen çinko protoporfirin IX (ZnPP IX) uygulanarak santral ve periferik HO aktivitesi, dolayısıyla CO oluşumu inhibe edilmiştir. Çalışmamızda her grupta on sıçan olacak şekilde sekiz grup oluşturulmuştur: Kontrol grubu (K); HO aktivatörü Na-arsenit (75 umol/kg/ip) verilen grup (H); ZnPP IX (45 umol/kg/ip) verilen grup (ZP); SnPP IX (40 umol/kg/ip) verilen grup (SP); çözülebilir guanilat siklaz (sGC) inhibitörü 1H-[1,2,3] oxydiazolo [4,3-a] quinoxalin-1 one (ODQ) (2mg/kg/ip) verilen grup; sGC aktivatörü YC-1 (10 umol/kg/ip) verilen grup; ZnPP IX ve YC-l'in birlikte verildiği. grup (Z-YC); SnPP IX ve YC-1 'in birlikte verildiği grup (S-YC); Na-arsenit ile ODQ'nun birlikte verildiği grup (HODQ). inhibitor veya aktivatör maddeler enjekte edildikten sonra literatüre uygun seçilen bekleme süreleri sonunda VEP kayıtları alınmıştır. SnPP IX uygulanmasının, VEP komponentlerinden P3 latensini uzattığı, ZnPP IX'un ise böyle bir etkisinin olmadığı saptanırken; HO enzimini aktive etmek üzere verilen Na- arsenit'in P3'ü kısalttığı bulunmuştur. ODQ uygulanarak sGC'nin aktivitesinin engellendiği grup ile, CO oluşumu inhibe edilirken sGC'nin aktive edildiği S-YC, Z-YC gruplarında P3 bileşeninin latensinin uzadığı tespit edilmiştir. VEP'lerin diğer bileşenleri incelendiğinde; sadece Na-arsenit uygulanan grupta P2 latensinin kısaldığı gözlenmiştir. Ayrıca, Na-arsenit N2'yi kısaltmış; Na-arsenitle birlikte uygulanan ODQ N2'nin uzamasına neden olmuştur. Pl ve Nl'in latens değerlerinin ise uygulanan herhangi bir kimyasal maddeden etkilenmediği kaydedilmiştir. VEP'lerin interpik latenslerinden N2-P3'ün değerinin SnPP IX, ODQ ve SnPP IX+YC-1 uygulanmasıyla önemli olarak uzadığı; Nl-P2'nin ZnPP IX ile kısaldığı tespit edilmiştir. VEP'lerin ğenlMerinin ise etkilenmediği saptanmıştır. CO'nun görsel uyarılma potansiyellerini etkilediği ve görsel sistemdeki etkisini sGC aracılığıyla gösterdiği izlenmiştir.