Antalya yöresi traverten ve tufa oluşumlarının sedimantolojik, petrografik ve jeokimyasal özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Antalya il merkezi yerleşim birimlerinin üzerinde bulunduğu çalışma alanı, yayılımı yaklaşık 630 kilometrekare, kalınlığı ise 280 metreye ulaşan ve bu özellikleri ile dünyada bilinen en geniş yayılıma sahip tufa çökelim alanıdır. Tufalar, soğuk tatlı su koşullarında, chara ve damarlı bitkilerin sapları etrafında fızikokimyasal ve biyokimyasal kalsifikasyon sonucu çökelen karbonatlı kayacılardır. Çalışma alanı, Antalya il sınırlan içerisinde, 30° 50' ve 37° 10' kuzey enlemleriyle, 30° 31' ve 30° 51' doğu boylamları arasında yer alır. Tufalar, batı ve kuzeybatıda Beydağları, doğuda Aksu Çayı, güneyde ise Akdeniz tarafından çevrelenmiş ve her biri ova görünümüne sahip, Döşemealtı Platosu (Üst Plato), Düden Platosu (Alt Plato) olarak adlandırılan ve bir tane de deniz altında olmak üzere, basamak şeklinde üç ana terastan oluşmaktadır. Bu üç ana teras da, coğrafi bilgi sistemi çalışmaları yapılarak belirlenmiş, dokuz adet ikincil ve üçüncül teraslar içermektedir. Bu yüksek lisans tez çalışması sonucunda, akarsu, bataklık, göl ve şelale- baraj ortamlarında çökelmiş olan, on litofasiyes ayırtlanmıştır. Bunlar; 1. makrofitlerin kalsiyum karbonatla kabuklanması sonucu oluşan fitoherm çatıtaşı fasiyesi, 2. stromatolitik, varv şekilli tufa laminalanndan oluşmuş fitoherm bağlamtaşı fasiyesi, 3. ince taneli karbonat minerallerinden oluşmuş, iyi pekişmiş mikritik tufa fasiyesi, 4. fitoherm çatıtaşı fasiyesinin bozunması sonucu oluşmuş detritik tufalardan oluşan fıtoklastik tufa fasiyesi, 5. fitoherm bağlamtaşlanmn içerisinde ve birlikle, özellikle çalkantılı havuz ortamlarında oluşan ve genellikle silindirik bir şekle sahip onkoidal tufafasiyesi, 6. kum ve silt boyu detritik tufalardan oluşan intraklastik tufa fasiyesi, 7. başlıca göl, havuz ve bataklık ortamlarında oluşmuş, çok ince taneli karbonat sedimanlarından oluşan mikrodetritik tufa fasiyesi, 8. tufa döngüsünün erozyonal gerileme fazını yansıtan, karbonatça zengin toprakların oluşturduğu paleosoller, 9. çağlayanların yumuşak eğimli bölgelerinde ve akarsu kanalları içerisinde oluşmuş, sert, bezelye şekline benzeyen sargılı tanelerden oluşan pizolitik rufa fasiyesi ve 10. formasyon içi, küresel çakıllardan oluşan intraformasyonel konglomera fasiyesidir.