Abstract:
Bu çalışmada, oksijence zengin, yani M tayf türünden ve ışınım gücü dev olan yan düzenli değişen (SR) yıldızların periyot - parlaklık ve periyot - renk bağıntıları, kütle kaybı ve zonklama özellikleri incelendi. Ayrıca kinematik özellikleri ve yaşlan tartışıldı. En iyi Hipparcos paralaksları kullanılarak, periyodu 20 günden uzun SR yıldızlarının ilk kez geniş bir dalgaboyu aralığında, periyot (P) - parlaklık (M) bağıntıları hesaplandı. Mx = a log P + b şeklindeki bağıntının eğimi a 'nın mavi - kırmızı ötesi arasında dalgaboyu X 'nın düzgün bir fonksiyonu olduğu ilk kez bulundu. Aynca periyot - renk ve periyot - ışınım değişimi genliği bağıntılarının farklı dalgaboylarında, farklı olduğu görüldü. Kırmızı ötesi renklerde görülen farklı periyot - renk dağılımlarının, SR yıldızlarının kütle kayıpları ile ilişkili olduğu görüldü ve kütle kaybı ile zonklama arasındaki ilişki tartışıldı. SR yıldızlarının periyot - yarıçap bağıntısı incelendi, zonklama kipleri hakkında bu bağıntının verdiği bilgi tartışıldı ve Mira yıldızlan ile karşılaştırıldı. Literatürde SR ve Mira yıldızlarının zonklama kipleri hakkında fikir birliği yoktur. Elde ettiğimiz hem K bandındaki periyot - parlaklık bağıntısı hem de periyot - yarıçap bağıntısı, uzun periyotlarda SR 'lerin Mira tipi yıldızlar gibi davrandığına ilişkin yargıyı ve SR 'lerin daha üst kipte zonkladığına ilişkin önerileri desteklemektedir. Eğer Miralar, kimi yazarların önerdiği gibi, 1. kipte zonkluyorlarsa SR '1er 2. ya da 3. kipte, hatta kısa periyotlarda daha üst kiplerde zonklamaktadırlar. SR yıldızlarının uzay hızlan hesaplandı ve hız dağılımları incelendi. Hesaplanan ortalama uzay hızlan ve hız dağılımı (elipsoidi), SR yıldızlarının ince disk nesneleri olduklarını ve kinematik olarak homojen bir grup olduklarını göstermektedir. Bu kinematik verilerden kinematik yaşlan da hesaplandı. Düzensiz değişen (L) ve Mira tipi değişen yıldızların yaşlarıda dikkate alınarak, SR yıldızlarının yaşlanmanın yaklaşık 7.5 - 9.0 Gyıl arasında olduğu görüldü.
