Finansal piyasalarda asimetrik bilgi ve iktisadi sonuçları

Abstract

Asimetrik bilgi finansal piyasalarda belirsizlik yaratarak harcama kalemleri üzerinden toplam talebi olumsuz biçimde etkilemektedir. Ters seçim ve ahlaki riziko asimetrik bilginin finansal piyasalarda yarattığı başlıca önemli iki sorunu oluşturmaktadır. Çalışmada bu iki sorun kavramsal düzeyde gözden geçirildikten sonra asimetrik bilginin finansal piyasalardaki tahsis etkileri ile makro ekonomik etkileri literatürün teorik olarak surveyi yapılarak analiz edilmektedir. Asimetrik bilginin ekonomide mikro ve makro düzeylerde olmak üzere iki farklı boyutta etkisi bulunmaktadır. Asimetrik bilgi mikro düzeyde kredi tayınlamasına ve öz kaynak taymlamasına yol açmaktadır. Kredi tayınlaması, belirli bir faiz oranında kreditörlerin ödünç verilebilir fon arzları, potansiyel borçluların fon taleplerinden küçük iken kreditörlerin faiz oranım yükseltmek yerine bu faiz oranında fon taleplerinin bir kısmım karşılamaları anlamında kredi miktarım kısıtlamalarıdır. Yatırım projelerinin finansmanında kredi tayınlaması ile karşılaşan firmalar hisse senedi ihraçları yoluyla öz kaynak sermayelerini artırma imkanına sahiptir. Fakat, asimetrik bilgi hisse senedi piyasalarında da etkilidir ve firmaların bu piyasalardan öz kaynak artışı yoluyla finansman sağlamalarını kısıtlamaktadır. Asimetrik bilgi makro düzeyde para politikasının ekonomiyi etkileme sürecinde politikanın etkilerinin kuvvetlenmesine ve yayılmasına katkıda bulunmakta ve yeni parasal aktarma kanalları yaratmaktadır. Parasal aktarma mekanizmasında asimetrik bilgiye bağlı olarak oluşan kanal para politikasının kredi kanalı olarak adlandınlmaktadır. Kredi kanalının banka kredi kanalı ve bilanço kanalı olarak iki farklı mekanizması bulunmaktadır. Para politikası geleneksel kanallar yanında bu farklı kanallar yoluyla ekonominin başta yatırımlar olmak üzere harcama kalemlerini ve dolayısıyla toplam talep düzeyini etkilemektedir. Özellikle bilanço kanalının ekonomiyi vuran şokların etkisini büyütmesi nedeniyle devresel hareketlerde önemli bir rolü bulunmaktadır.