Sıcaklık stresin yaşa bağlı olarak eritrosit antioksidan sistemine ve lipid peroksidasyonuna etkileri

Abstract

Bu çalışmada sıcaklık stresinin yaşa bağlı olarak eritrosit antioksidan enzim aktivitelerine ve lipid peroksidasyonuna olan etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla. 1. 3. 6 ve 12 aylık erkek Wistar sıçanları kullanılarak, kontrol (22 °C) ve sıcaklık stresi (40 °C) grupları oluşturulmuştur. Sıcaklık stresi grupları, 3 ve 7 gün süresince sıcaklık stresine maruz bırakılmıştır. Tüm gruplardaki sıçanların eritrosit, G-6-PD. Cu,Zn-SOD, CAT. GSH-Px ve GST aktiviteleri, GSH. GSSG ve TBARS düzeyleri ölçülmüş ve GSH/GSSG oranları belirlenmiştir. G-6-PD aktivitesi, 3 ve 7 günlük sıcaklık stresi sonunda 1 ve 6 aylık sıçanlarda artarken. 12 aylık sıçanlarda azalmıştır. 1 ve 3 aylık sıçanların Cu.Zn- SOD aktivitesi, 3 ve 7 gün süresince sıcaklık stresine maruz bırakılmalarından sonra kontrollerine göre azalırken, 6 ve 12 aylık sıçanların Cu,Zn-SOD aktiviteleri artmıştır. 3 ve 6 aylık sıçanların CAT aktiviteleri. 3 ve 7 gün süresince sıcaklık stresine maruz kalmalarının sonunda artarken, 12 aylık sıçan grubunun CAT aktivitesi sıcaklık stresi sonunda değişime uğramamıştır. 3. 6 ve 12 aylık sıçanların 3 ve 7 gün süresince sıcaklık stresine maruz kalması sonunda, GSH-Px aktiviteleri artarken, 1 aylık sıçanların GSH-Px aktivitesinin azaldığı tespit edilmiştir. 3 ve 7 günlük stres sonunda, 1 ve 12 aylık sıçanların GST aktiviteleri artarken, 3 aylık sıçanların GST aktivitelerinin azaldığı görülmüştür. 1, 3 ve 6 aylık sıçanların 3 ve 7 günlük sıcaklık stresine maruz kalmaları sonucunda, GSH düzeylerinde önemli derecede azalma meydana gelirken, 12 aylık sıçanların GSH düzeyinin 3 günlük stres sonunda değişmediği görülmüştür. 1, 3 ve 6 aylık sıçanların 3 ve 7 günlük sıcaklık stresine maruz kalmaları sonucunda, GSSG düzeylerinde artma meydana gelmiştir. 12 aylık sıçan grubunda, 3 günlük sıcaklık stresi sonunda GSSG düzeyinde azalma meydana gelirken. 7 günlük sıcaklık stresinin bu grubun GSSG düzeyini etkilemediği görülmüştür. 1, 3 ve 6 aylık sıçanlara 3 ve 7 günlük sıcaklık stresi uygulaması sonucunda, GSH/GSSG oranlan azalırken, 12 aylık sıçanların GSH/GSSG oranlarında artış meydana gelmiştir. 3 ve 7 günlük sıcaklık stresi sonucunda, tüm yaş gruplarının TBARS düzeyleri artmıştır. Sonuçta, 3 günlük sıcaklık stresine göre 7 gün süreyle uygulanan sıcaklık stresinin enzim aktivitelerini, GSH,GSSG ve TBARS düzeylerini daha fazla etkilediği görülmüştür. Yapılan korelasyon analizleri sonucunda, kontrol grubunda yaşa bağlı olarak G-6-PD, Cu, Zn-SOD, CAT ve GST aktiviteleri, GSSG ve TBARS düzeyleri artarken, GSH-Px aktivitesi, GSH düzeyi azalmıştır. 3 günlük sıcaklık stresi uygulanan gruplarda, yaşla birlikte Cu, Zn-SOD aktivitesinin arttığı, G-6-PD ve CAT aktivitesinin azaldığı bulunmuştur. 7 gün süreyle sıcaklık stresi uygulanan gruplarda, yaşla birlikte Cu,Zn-SOD ve GSH-Px aktiviteleri, GSH düzeyi artarken, G-6-PD ve CAT aktivitesi ve GSSG düzeyi azalmıştır. Yaşlanmada en çok Cu, Zn-SOD aktivitesi etkilenirken, CAT, GSH-Px ve GST aktiviteleri, GSH, GSSG ve TBARS düzeylerinin sıcaklık stresinden daha çok etkilendikleri bulunmuştur. Yaşlanma ve stresin etkileri birlikte incelendiği zaman, bu iki faktörün en fazla G-6-PD aktivitesini etkilediği belirlenmiştir.